Thủ Đô Hà Nội đang đối mặt với một thách thức lớn khi thực hiện kế hoạch loại bỏ xe máy chạy xăng, đặc biệt trong khu vực nội đô. Theo yêu cầu của Thủ tướng, từ tháng 7/2026, xe máy chạy xăng sẽ không được phép lưu thông trong vành đai 1 của Hà Nội, bao gồm phần lớn diện tích của 4 quận vùng lõi Thủ đô là Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng. Đến năm 2030, kế hoạch này sẽ được áp dụng cho toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.
Hà Nội hiện có hơn 9,2 triệu phương tiện, trong đó thành phố quản lý 1,1 triệu ôtô và 6,9 triệu xe máy; còn lại là phương tiện từ tỉnh khác lưu thông thường xuyên. Đáng chú ý, trong số xe máy đăng ký tại Hà Nội, khoảng 5,6 triệu xe chạy bằng xăng, còn lại 1,3 triệu xe máy điện. Tuy nhiên, phương tiện công cộng tại Hà Nội hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân. Mạng lưới giao thông đô thị Hà Nội thời gian qua đã được đầu tư nâng cấp, xây mới, nhưng vẫn chưa đạt được mục tiêu theo quy hoạch. Các dự án đường sắt đô thị chậm đi vào hoạt động đã tạo áp lực lớn lên giao thông đường bộ.
TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá rằng việc bỏ xe máy xăng là một bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, mặc dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí. “Dân số quá đông, người dân đi lại bằng gì trong khi phương tiện công cộng hiện mới đáp ứng được 1/5 nhu cầu”, ông đặt câu hỏi. Ngoài ra, hạ tầng trạm sạc cho xe máy, ôtô điện còn thiếu. Phần lớn người dân ở 4 quận lõi sống trong ngõ nhỏ, nhà ống, chung cư cũ, nơi không có chỗ đỗ xe cố định hoặc không có hệ thống sạc điện riêng. Họ thường tự sạc điện tại nhà, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy.
Để giải quyết bài toán trên, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, cho rằng TP Hà Nội cần khảo sát số lượng xe máy chạy xăng hiện có, phân loại theo niên hạn và tình trạng sử dụng để xây dựng gói hỗ trợ phù hợp. Thành phố cần có chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động. Mức hỗ trợ có thể gồm một phần tài chính để đổi phương tiện hoặc trợ cấp chi phí đi lại. Cạnh đó, cần vận động các hãng xe điện triển khai chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, giảm giá xe điện, đặc biệt cho nhóm thu nhập thấp…
Một giải pháp quan trọng khác là đầu tư vào hạ tầng giao thông công cộng. Hà Nội cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng và hoàn thiện hệ thống giao thông đường sắt đô thị, tăng cường dịch vụ xe buýt và các phương tiện công cộng khác. Điều này không chỉ giúp giảm tải giao thông đường bộ mà còn cung cấp cho người dân nhiều lựa chọn đi lại hơn. Bên cạnh đó, thành phố cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục về lợi ích của việc sử dụng phương tiện điện và phương tiện công cộng, giúp nâng cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường.
Cuối cùng, việc thực hiện lộ trình bỏ xe máy xăng tại Hà Nội cần được tiến hành một cách linh hoạt và phù hợp với thực tiễn. Thành phố cần thường xuyên đánh giá và điều chỉnh kế hoạch dựa trên tình hình thực tế, đảm bảo rằng các giải pháp đưa ra là phù hợp và hiệu quả. Sự tham gia của các chuyên gia, doanh nghiệp và cộng đồng cũng là yếu tố quan trọng giúp Hà Nội thành công trong việc thực hiện mục tiêu này.
