Chính quyền Hà Nội đang tích cực nghiên cứu và lên kế hoạch thực hiện chỉ thị số 20 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó có nội dung cấm xe máy sử dụng nhiên liệu xăng vào đường vành đai 1 từ ngày 1-7-2026. Theo đó, lộ trình cụ thể bao gồm việc hạn chế các loại xe mô tô, xe gắn máy và giảm số lượng xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường vành đai 1 và vành đai 2 từ ngày 1-1-2028. Đến năm 2030, Hà Nội dự kiến tiếp tục mở rộng phạm vi thực hiện trong đường vành đai 3. Đây được xem là một bước tiến quan trọng hướng tới mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường và phát triển giao thông bền vững.

Để chủ trương này được thực hiện một cách hiệu quả, cần có sự phối hợp và chuẩn bị kỹ lưỡng từ nhiều phía. Trước hết, việc tiếp tục mở rộng mạng lưới đường phố, phát triển hệ thống giao thông công cộng đảm bảo tính đúng giờ, đúng tuyến và thuận tiện là yếu tố then chốt. Đặc biệt, đẩy mạnh sử dụng xe buýt điện và triển khai hệ thống xe trung chuyển từ vùng ven vào trung tâm là giải pháp cần thiết để đáp ứng nhu cầu di chuyển của người dân.

Bên cạnh đó, chính quyền cần bố trí ngân sách địa phương và huy động các nguồn lực xã hội hóa để hỗ trợ người dân trong việc chuyển đổi sang sử dụng phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch. Các chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động cũng cần được xem xét và triển khai. Hơn nữa, việc khuyến khích người dân đổi xe máy cũ lấy xe điện mới và hỗ trợ nhà sản xuất, người tiêu dùng trong quá trình chuyển đổi phương tiện cũng là một hướng đi quan trọng.

Một yếu tố khác cần được quan tâm là việc phủ rộng hệ thống trạm sạc điện. Điều này không chỉ giúp người dân yên tâm về khả năng sử dụng xe điện mà còn khuyến khích hơn nữa việc chuyển đổi sang phương tiện thân thiện với môi trường. Xây dựng một lộ trình phù hợp và khả thi là chìa khóa để thực hiện thành công chủ trương này. Mục tiêu “xanh hóa” giao thông là hướng đi đúng đắn, nhưng điều quan trọng là phải đảm bảo cuộc sống của người dân không bị xáo trộn.

Nếu Hà Nội tiên phong trong việc phát triển giao thông xanh, không chỉ mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường được thực hiện, mà còn có thể thúc đẩy, cổ vũ các tỉnh thành khác cùng chuyển đổi sang sử dụng phương tiện sử dụng năng lượng sạch. Đây là một bước tiến dài không chỉ trong bảo vệ môi trường mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Thủ Đô Hà Nội đang đối mặt với một thách thức lớn khi thực hiện kế hoạch loại bỏ xe máy chạy xăng, đặc biệt trong khu vực nội đô. Theo yêu cầu của Thủ tướng, từ tháng 7/2026, xe máy chạy xăng sẽ không được phép lưu thông trong vành đai 1 của Hà Nội, bao gồm phần lớn diện tích của 4 quận vùng lõi Thủ đô là Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng. Đến năm 2030, kế hoạch này sẽ được áp dụng cho toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.

Hà Nội hiện có hơn 9,2 triệu phương tiện, trong đó thành phố quản lý 1,1 triệu ôtô và 6,9 triệu xe máy; còn lại là phương tiện từ tỉnh khác lưu thông thường xuyên. Đáng chú ý, trong số xe máy đăng ký tại Hà Nội, khoảng 5,6 triệu xe chạy bằng xăng, còn lại 1,3 triệu xe máy điện. Tuy nhiên, phương tiện công cộng tại Hà Nội hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân. Mạng lưới giao thông đô thị Hà Nội thời gian qua đã được đầu tư nâng cấp, xây mới, nhưng vẫn chưa đạt được mục tiêu theo quy hoạch. Các dự án đường sắt đô thị chậm đi vào hoạt động đã tạo áp lực lớn lên giao thông đường bộ.

TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá rằng việc bỏ xe máy xăng là một bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, mặc dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí. “Dân số quá đông, người dân đi lại bằng gì trong khi phương tiện công cộng hiện mới đáp ứng được 1/5 nhu cầu”, ông đặt câu hỏi. Ngoài ra, hạ tầng trạm sạc cho xe máy, ôtô điện còn thiếu. Phần lớn người dân ở 4 quận lõi sống trong ngõ nhỏ, nhà ống, chung cư cũ, nơi không có chỗ đỗ xe cố định hoặc không có hệ thống sạc điện riêng. Họ thường tự sạc điện tại nhà, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy.

Để giải quyết bài toán trên, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, cho rằng TP Hà Nội cần khảo sát số lượng xe máy chạy xăng hiện có, phân loại theo niên hạn và tình trạng sử dụng để xây dựng gói hỗ trợ phù hợp. Thành phố cần có chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động. Mức hỗ trợ có thể gồm một phần tài chính để đổi phương tiện hoặc trợ cấp chi phí đi lại. Cạnh đó, cần vận động các hãng xe điện triển khai chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, giảm giá xe điện, đặc biệt cho nhóm thu nhập thấp…

Một giải pháp quan trọng khác là đầu tư vào hạ tầng giao thông công cộng. Hà Nội cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng và hoàn thiện hệ thống giao thông đường sắt đô thị, tăng cường dịch vụ xe buýt và các phương tiện công cộng khác. Điều này không chỉ giúp giảm tải giao thông đường bộ mà còn cung cấp cho người dân nhiều lựa chọn đi lại hơn. Bên cạnh đó, thành phố cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục về lợi ích của việc sử dụng phương tiện điện và phương tiện công cộng, giúp nâng cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường.

Cuối cùng, việc thực hiện lộ trình bỏ xe máy xăng tại Hà Nội cần được tiến hành một cách linh hoạt và phù hợp với thực tiễn. Thành phố cần thường xuyên đánh giá và điều chỉnh kế hoạch dựa trên tình hình thực tế, đảm bảo rằng các giải pháp đưa ra là phù hợp và hiệu quả. Sự tham gia của các chuyên gia, doanh nghiệp và cộng đồng cũng là yếu tố quan trọng giúp Hà Nội thành công trong việc thực hiện mục tiêu này.

Hà Nội đang lên kế hoạch tăng tỷ lệ sử dụng xe máy điện vào trung tâm thành phố trong thời gian tới. Theo đó, từ năm 2027, thành phố dự kiến tăng tỷ lệ xe máy điện lên 10%, năm 2028 là 20% và đến năm 2030, tỷ lệ này sẽ tăng lên 60%. Mục tiêu này nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường và thực hiện chỉ thị của Thủ tướng về việc giảm thiểu xe máy chạy bằng xăng.

TS Nguyễn Xuân Thuỷ, chuyên gia giao thông – đô thị, cho rằng việc hạn chế xe cá nhân, phương tiện chạy bằng xăng, dầu ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM là cần thiết. Tuy nhiên, cần có cách làm phù hợp để cư dân toàn thành phố dần từ bỏ xe cá nhân và chuyển đổi sang xe điện. Ông Thuỷ đề xuất Hà Nội cần hỗ trợ người dân một khoản tiền đủ để thay đổi phương tiện. Khoảng 200 tỉ đồng sẽ cần được bỏ ra để hỗ trợ người dân chuyển đổi xe xăng sang xe điện, với mức hỗ trợ cho mỗi phương tiện là 15 triệu đồng.

Cũng theo ông Thuỷ, Hà Nội cần tăng cường đầu tư các tuyến metro xuyên tâm, hướng tâm và nâng cao tỷ lệ đúng giờ của các tuyến xe buýt. Điều này sẽ giúp người dân chủ động thời gian và thu hút được lượng khách tham gia. Việc đầu tư vào hạ tầng giao thông công cộng sẽ giúp giảm tải giao thông và ô nhiễm môi trường, đồng thời tạo ra một môi trường sống lành mạnh và bền vững cho cư dân thành phố.

Ông Dương Đức Tuấn, Phó Chủ tịch UBND Hà Nội, khẳng định sẽ nghiên cứu những chương trình, kế hoạch tổng thể để triển khai Chỉ thị của Thủ tướng. Theo đó, TP sẽ nghiên cứu một cơ chế chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện phù hợp nhất cho nhân dân, đặc biệt là người sử dụng phương tiện chạy bằng xăng dầu trong khu vực Vành đai 1. Hà Nội cũng sẽ đẩy nhanh các dự án metro, cấu trúc lại hệ thống xe buýt… cố gắng nâng tỉ lệ vận tải hành khách công cộng trước mắt cho Vành đai 1 lên gấp đôi so với tỉ lệ chung của toàn TP, bảo đảm 40%.

Để đạt được mục tiêu tăng tỷ lệ sử dụng xe máy điện vào trung tâm thành phố, Hà Nội cần có lộ trình cụ thể và thực hiện đồng bộ các giải pháp. Thành phố cần tăng cường đầu tư vào hạ tầng giao thông công cộng, hỗ trợ người dân chuyển đổi sang xe điện và đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích của việc sử dụng xe điện. Đồng thời, cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp để khuyến khích người dân sử dụng xe điện, giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường và xây dựng một môi trường sống bền vững cho cư dân thành phố.

Hiện nay, nhiều thành phố trên thế giới đã áp dụng các biện pháp hạn chế xe máy chạy bằng xăng và khuyến khích sử dụng xe điện. Việc này đã giúp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống cho cư dân thành phố. Hà Nội có thể học hỏi kinh nghiệm từ các thành phố khác để tìm ra giải pháp phù hợp cho tình hình thực tế của thành phố.