Gần 55 năm sau khi qua đời trong hoàn cảnh đáng ngờ, danh tính của một nạn nhân trong vụ điều tra giết người năm 1970 cuối cùng đã được xác định. Văn phòng Cảnh sát trưởng hạt Cass đã tiến hành khai quật thi thể từ Nghĩa trang St. James ở Page, Bắc Dakota, vào ngày 1 tháng 7 năm 2025. Thi thể được đánh dấu ‘nam tử vô danh’ trên bia mộ đã được khai quật trong một nỗ lực nhằm xác định danh tính của người đã khuất.

Trong quá trình khai quật, các nhà điều tra đã thu hồi được một tấm răng giả từ các di hài xương chậu. Trên tấm răng giả này có ghi ‘Tate W. H’ cùng với số ‘20506932’ in bên dưới. Với sự hỗ trợ từ các nguồn lực phả hệ và lưu trữ, các nhà điều tra đã có thể theo dõi thông tin trên tấm răng giả đến một hồ sơ nhập ngũ trong Thế chiến II của một người tên William Howard Tate.

Căn cứ vào hồ sơ đó và phân tích tiếp theo, các nhà điều tra đã xác định được danh tính của nạn nhân là William Howard Tate. Thông tin về cái chết của Tate đã được tìm hiểu thêm. Thi thể của ông được phát hiện vào ngày 27 tháng 10 năm 1970 gần đường sắt bên ngoài Page, Bắc Dakota. Văn phòng Cảnh sát trưởng hạt Cass đã điều tra vụ việc như một vụ giết người có thể xảy ra. Bằng chứng thu thập được cho thấy ông đã bị tấn công, cướp tài sản, và bị ném ra khỏi tàu hoặc đã ngã xuống.

Nguyên nhân tử vong của ông Tate là do gãy xương sườn, đốt sống cổ, xương hàm trên và hàm dưới. Tuy nhiên, không có nghi phạm hoặc người quan tâm nào được xác định trong vụ việc này. Ông Tate được chôn cất trong Nghĩa trang St. James mà không có danh tính rõ ràng.

Hiện tại, Văn phòng Giám định y khoa đang phối hợp với Dịch vụ Cựu chiến binh hạt Cass để đặt một bia mộ mới với danh tính của người đã khuất lên mộ. Ngoài ra, phân tích thêm về các di hài đang được tiến hành bởi Tiến sĩ Jennifer Bengtson, một giáo sư giám sát dự án tại Đại học Tiểu bang Southeast Missouri. Dự án này được tài trợ bởi các nhà tài trợ tư nhân hỗ trợ bộ phận nhân chủng học của trường đại học.

Ở Việt Nam, việc xác minh danh tính liệt sĩ đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết trong những năm gần đây. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực từ các cơ quan chức năng, vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn và thách thức trong quá trình này. Hiện tại, cả nước vẫn còn khoảng 300.000 mộ liệt sĩ mà thông tin về họ chưa được làm rõ, và có khoảng 180.000 hài cốt liệt sĩ cần được quy tập.

Để giải quyết những tồn tại lâu năm này, các cơ quan chức năng đang tích cực triển khai các giải pháp công nghệ hiện đại, hợp tác quốc tế để đẩy nhanh tiến độ giám định ADN. Một trong những mục tiêu đề ra là đến năm 2030, ngành sẽ phấn đấu xác định được danh tính của 20.000 liệt sĩ thông qua phương pháp giám định ADN. Đây là một mục tiêu đầy tham vọng, nhưng cũng thể hiện sự quyết tâm của các cơ quan chức năng trong việc giải quyết những tồn tại lâu năm này.

Việc ứng dụng công nghệ và mở rộng hợp tác quốc tế được coi là bước tiến mới, mang lại hy vọng sớm giải quyết được những tồn tại lâu năm, góp phần an dân và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Sự hợp tác quốc tế và ứng dụng công nghệ hiện đại sẽ giúp Việt Nam có thể tiếp cận được những kiến thức và kinh nghiệm mới, từ đó có thể đẩy nhanh tiến độ giám định ADN và xác minh danh tính liệt sĩ.

Một trong những yếu tố quan trọng trong việc giám định ADN là việc thu thập và bảo quản mẫu sinh học của các liệt sĩ. Các cơ quan chức năng đang nỗ lực thu thập và bảo quản các mẫu sinh học này để phục vụ cho việc giám định ADN trong tương lai. Đồng thời, việc hợp tác với các nước khác cũng giúp Việt Nam có thể tiếp cận được những công nghệ và kỹ thuật mới trong lĩnh vực giám định ADN.

Trước những nỗ lực và quyết tâm của các cơ quan chức năng, hy vọng rằng mục tiêu xác định được danh tính của 20.000 liệt sĩ thông qua phương pháp giám định ADN vào năm 2030 sẽ được thực hiện. Điều này không chỉ giúp giải quyết những tồn tại lâu năm trong công tác xác minh danh tính liệt sĩ mà còn góp phần tri ân và tôn vinh các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc.

Trong những ngày tháng 7 này, trên dải đất hình chữ S, nhiều gia đình đã tìm được người thân là các anh hùng, liệt sĩ trong niềm hạnh phúc vô bờ bến. Sau hàng chục năm tìm kiếm, giọt nước mắt của niềm khắc khoải mong chờ đã rơi xuống khi tên tuổi, địa chỉ của liệt sĩ được trả lại đúng nghĩa.

Việc kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và công nghệ ADN đã đem lại hy vọng đoàn tụ cho nhiều gia đình, góp phần xoa dịu những mất mát, hy sinh của các thân nhân liệt sĩ. 16 gia đình đã nhận được tin vui khi mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ trùng khớp, giúp xác định được danh tính của các anh hùng, liệt sĩ sau hàng chục năm mất tích.

Trong số này, có gia đình bà Nguyễn Thị Lan, em gái của liệt sĩ Nguyễn Quốc Hội, đã tìm thấy hài cốt của anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bà Lan chia sẻ, năm 1972, anh trai đi bộ đội thì đến 1973, gia đình nhận được giấy báo tử ở mặt trận phía Nam và không biết hy sinh ở đâu. Gia đình nhận được kỷ vật của anh trai là đồng hồ, ba lô… nhưng không có thông tin về nơi hy sinh.

Hằng năm, ngày giỗ của anh trai, gia đình vào nhà thờ làm lễ cầu nguyện, còn đến ngày 27/7, ở địa phương tổ chức thắp hương ngoài nghĩa trang, gia đình bà Lan đều đi và khấn cầu mong anh trai linh thiêng báo mộng về. Sau khi thu nhận mẫu ADN, bà Lan và gia đình đã nhận được kết quả trùng khớp, giúp xác định được hài cốt của anh trai. “Không có niềm vui nào hơn lúc này, chúng tôi đã tìm thấy anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm” – bà Lan chia sẻ.

Tương tự, gia đình bác Nguyễn Văn Mão, tỉnh Nghệ An, cũng đã tìm thấy hài cốt của anh trai, liệt sĩ Nguyễn Duy Thanh, sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bác Mão tâm sự, năm 1971, anh trai hy sinh, nhưng gia đình không biết nơi hy sinh. Sau đó, gia đình bác Mão vào tỉnh Quảng Trị tìm 2 lần nhưng không thấy mộ, không tìm thấy bất cứ thông tin nào.

Còn tại tỉnh Thanh Hóa, gia đình bác Trịnh Văn Lai đã tìm thấy liệt sĩ Trịnh Văn Hai, được xác định chính xác thông qua mẫu ADN của thân nhân. Bác Lai tâm sự, bố mất sớm, một mình mẹ nuôi 4 anh chị em. Trước khi mất, mẹ dặn phải cố gắng tìm được phần mộ, đưa anh Hai về quê với tiên tổ, với bố mẹ.

Bộ Công an đã thu nhận 20.911 mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Quá trình triển khai của cán bộ, chiến sĩ được thực hiện ân cần, niềm nở với tinh thần phục vụ nhân dân. Bộ Công an đã đạt được kết quả bước đầu giúp xác định danh tính của 16 anh hùng, liệt sĩ.

Bộ Công an đang tiếp tục phối hợp với các đơn vị xây dựng và mở rộng Ngân hàng Gen (ADN) của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính để bù đắp các mất mát to lớn đối với các gia đình liệt sĩ và trả lại danh tính cho các anh hùng, liệt sĩ.