Chính quyền thành phố Hà Nội đang triển khai kế hoạch cấm xe máy sử dụng nhiên liệu xăng trong khu vực vành đai 1 từ tháng 7 năm 2026. Đây là một phần trong những nỗ lực tích cực nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường tại thủ đô. Theo Chỉ thị 20/CT-TTg ban hành năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội sẽ thực hiện các biện pháp hỗ trợ để các tổ chức và cá nhân chuyển đổi sang phương tiện thân thiện với môi trường, với mục tiêu đến ngày 1/7/2026, không còn xe môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực vành đai 1.

Các kế hoạch tương lai bao gồm việc mở rộng hạn chế sử dụng ô tô cá nhân chạy bằng nhiên liệu hóa thạch trong vành đai 1 và 2 từ ngày 1/1/2028. Đến năm 2030, thành phố dự kiến áp dụng chính sách hạn chế phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3. Đây là một phần trong chiến lược nhằm cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ môi trường.

Quyết định này của Hà Nội không phải là một trường hợp riêng lẻ, khi nhiều thủ đô trên thế giới đã thực hiện các biện pháp hạn chế tương tự nhằm kiểm soát ô nhiễm môi trường và khuyến khích sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường. Ví dụ, thủ đô Mexico đã triển khai chương trình ‘Hoy no Circula’ (Ngày Không Lái Xe) từ năm 1989, yêu cầu các phương tiện phải kiểm tra khí thải và dán nhãn tương ứng với các mức phát thải, nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí.

Thủ đô Paris, Pháp, đã ban hành lệnh cấm đối với xe máy sản xuất trước năm 2000 và ô tô sản xuất trước năm 1997 lưu thông trên đường phố. Tương tự, thủ đô Delhi, Ấn Độ, đã áp dụng lệnh cấm bán nhiên liệu cho các xe chạy xăng đã sử dụng 15 năm trở lên và các xe dầu sử dụng được 10 năm trở lên, như một biện pháp để giảm thiểu ô nhiễm.

Thủ đô Luân Đôn, Anh, cũng đã thực hiện thu phí cao trong khu vực ULEZ (Khu vực giảm phát thải siêu thấp) đối với các phương tiện không đạt chuẩn khí thải, với mục đích khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường.

Như vậy, việc Hà Nội lên kế hoạch cấm xe máy xăng trong vành đai 1 từ tháng 7/2026 là một bước đi cần thiết trong việc bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân thủ đô, cũng như hội nhập với các xu hướng bảo vệ môi trường trên toàn thế giới.

Hà Nội đang lên kế hoạch cấm xe máy chạy xăng trong nội đô và chuyển đổi sang xe điện như một giải pháp quan trọng để giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, nhiều người bày tỏ sự băn khoăn về khả năng hệ thống điện sẽ chịu tải khi số lượng xe máy điện tăng lên.

Các chuyên gia cho rằng, để chuyển đổi xanh từ xe chạy nhiên liệu hóa thạch sang xe điện, Hà Nội cần có các giải pháp tổng thể. Việc này bao gồm hỗ trợ tiền cho người dân, xây dựng hệ thống giao thông công cộng và đầu tư trạm sạc phủ rộng.

TS Đào Nhật Đình, một chuyên gia độc lập về môi trường, cho rằng chỉ đạo của Thủ tướng là phù hợp với xu hướng chung của cả nước trong việc giải quyết vấn đề về môi trường. Theo ông, Hà Nội cần chuẩn bị đủ 3 điều kiện về hạ tầng. Thứ nhất là về điện. Xe máy điện không cần sạc hàng ngày, và hệ số trùng lặp sạc là rất thấp.

TS Đào Nhật Đình đưa ra công thức tính và cho biết công suất tiêu thụ điện của Hà Nội là 5000 MW, vành đai 1 sẽ vào khoảng 1000 MW nên 18 MW kia chưa đáng sợ. Về hiện trạng giao thông, chuyên gia cho rằng, giao thông Hà Nội chưa sẵn sàng для xe máy điện. Chỉ cần nhìn sang nước láng giềng Trung Quốc là hiểu hạ tầng giao thông cho xe máy điện như thế nào.

Cuối cùng là đất để làm chỗ sạc công cộng và bãi xe công cộng. Một xe máy điện sạc 2 giờ trong khi mua xăng chỉ hết 5 phút. TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá bãi bỏ xe máy xăng là bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí.

TS Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông Vận tải, cho biết, chúng ta phải khẳng định ô nhiễm môi trường ở Hà Nội hay TP.HCM đang ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Xe máy hay ô tô đều là tác nhân gây ô nhiễm không khí, nhưng để giải quyết vấn đề này cần một chính sách đồng bộ, dài hơi và mang tính thực tiễn.

Hiện nay hạ tầng giao thông công cộng ở Hà Nội, TP.HCM mới đáp ứng được 10-15% nhu cầu đi lại của người dân. Tuy nhiên, hệ thống giao thông công cộng đang gặp rất nhiều vấn đề.

Ông Nguyễn Anh Quân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Hà Nội, cho rằng, chỉ thị 20 mang tính cấp bách bởi trong thời gian vừa qua, đặc biệt là 2 năm trở lại đây, hệ thống quan trắc và các công cụ đánh giá đã được áp dụng khoa học kỹ thuật, áp dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo được đánh giá, cập nhật thường xuyên và chính xác đến từng khu vực.

Hà Nội đã lập tổ liên ngành để chuyển đổi sang xe điện, xây dựng trạm sạc xem thêm tại các địa điểm công cộng. Việc chuyển đổi này dự kiến sẽ được thực hiện trong thời gian tới để giảm thiểu ô nhiễm môi trường và cải thiện chất lượng không khí trong nội đô.