Ở Quảng Ninh, nhiều người phụ nữ đã và đang mạnh dạn khởi nghiệp bằng tình yêu bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương bền vững. Họ không chỉ tạo ra các cơ hội kinh tế mới mà còn tích cực bảo tồn và quảng bá văn hóa dân tộc.

Một trong những người phụ nữ tiêu biểu là chị Sần Móc Lộc, người dân tộc Sán Chỉ, tại xã biên giới Hải Sơn. Chị Lộc đã chọn hướng đi mới là làm du lịch từ hoa sim, loại hoa đặc trưng của vùng cao. Với chỉ 10.000 đồng, du khách có thể vào vườn tham quan, chụp ảnh và trải nghiệm không gian văn hóa vùng cao. Mô hình du lịch của chị Lộc đã truyền cảm hứng cho bà con xung quanh, cùng trồng các loại cây, tạo thành khu sinh thái liên hoàn để phát triển tour du lịch trải nghiệm. Qua đó, không chỉ mang lại thu nhập cho gia đình chị Lộc mà còn góp phần tạo việc làm và thu nhập cho người dân địa phương.

Chị Trương Thị Thanh Hương, phường Yên Tử, cũng là một người phụ nữ khởi nghiệp thành công với mô hình du lịch cộng đồng. Chị Hương đã mạnh dạn đầu tư xây dựng nhà hàng Dao Thanh Y Yên Tử, nơi du khách được thưởng thức ẩm thực truyền thống, trải nghiệm tắm thuốc, thêu thổ cẩm, làm bánh, giao lưu hát múa và tìm hiểu các nghi lễ văn hóa người Dao. Qua mô hình này, chị Hương không chỉ giới thiệu văn hóa người Dao Thanh Y đến với du khách mà còn tạo ra thu nhập cho gia đình và người dân địa phương.

Ở vùng đất Tiên Yên, chị Lê Thị Bích Hạnh, Chủ tịch CLB Đầu tư và khởi nghiệp Tiên Yên, đã thành lập HTX Chế biến, tiêu thụ nông sản Tiên Yên. Chị Hạnh vừa thu mua trà cho bà con, vừa chế biến, giới thiệu sản phẩm qua hội chợ OCOP và các nền tảng số. Ngoài ra, chị Hạnh còn xây dựng homestay Pạc Sủi, nhanh chóng trở thành điểm đến hấp dẫn. Du khách đến đây không chỉ để nghỉ dưỡng, mà còn được hòa mình vào không gian xanh, tắm thác, uống trà, thưởng thức gà Tiên Yên, bánh gật gù, trò chuyện cùng người bản địa và trải nghiệm văn hóa dân tộc Dao.

Những người phụ nữ như chị Lộc, chị Hương, chị Hạnh đang góp phần mở ra hướng phát triển kinh tế mới, không chỉ làm du lịch, làm kinh tế, mà còn là những người gìn giữ, lan tỏa văn hóa dân tộc một cách thiết thực và bền vững. Họ đã chứng minh rằng, với sự sáng tạo, dám nghĩ dám làm, người phụ nữ hoàn toàn có thể khởi nghiệp thành công và trở thành động lực phát triển kinh tế – xã hội tại địa phương.

Qua các mô hình khởi nghiệp của chị Lộc, chị Hương, chị Hạnh, chúng ta thấy được sự đóng góp tích cực của phụ nữ trong việc bảo tồn và quảng bá văn hóa dân tộc. Đồng thời, họ cũng đã tạo ra các cơ hội kinh tế mới, góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương bền vững.

H’Hen Niê và Xuân Hạnh vừa tỏa sáng trong chiến dịch thời trang bền vững Hemp Journey, một dự án kết hợp thời trang và văn hóa dân tộc. H’Hen Niê đảm nhận vai trò đồng sáng tạo, trong khi Xuân Hạnh là đại sứ của chiến dịch này. Hemp Journey giới thiệu bộ sưu tập Camellia, lấy cảm hứng từ những đóa trà my Việt Nam, với các thiết kế làm từ vải gai dầu do bà con H’Mông dệt tay.

Trong bộ ảnh mới nhất, H’Hen Niê và Xuân Hạnh xuất hiện với những bộ trang phục tối giản, đơn sắc. Mặc dù đang mang thai, H’Hen Niê vẫn thể hiện thần thái và cách tạo dáng linh hoạt, nhận được nhiều lời khen ngợi về sự năng động và khả năng phân chia thời gian nghỉ ngơi, dưỡng thai trong suốt thai kỳ. Với tư cách là người đồng bào dân tộc Ê đê, H’Hen Niê hiểu rõ giá trị của những sản phẩm văn hóa, đặc biệt là hàng thủ công dệt tay.

Cô chia sẻ hào hứng với chiến dịch thời trang lần này và mong muốn xây dựng thêm nhiều hợp tác xã dệt vải truyền thống. Xuân Hạnh, Hoa hậu Hoàn Vũ Việt Nam 2023, đóng vai trò là Đại sứ đồng hành xuyên suốt dự án Hemp Journey. Cô nỗ lực lan tỏa thông điệp bảo tồn văn hóa dân tộc thông qua dự án này.

Bộ ảnh và fashion show giới thiệu bộ sưu tập Camellia là một phần của dự án. Ngoài ra, Hemp Journey còn tổ chức hoạt động thiện nguyện xây dựng chuỗi hợp tác xã và nhà cộng đồng dệt vải gai dầu cho bà con H’Mông tại thôn Sán Séo Tỷ, xã Khâu Vai, tỉnh Hà Giang.

Fashion show Camellia thuộc khuôn khổ Hemp Journey dự kiến diễn ra vào ngày 2/8 tại TP HCM, với sự trình diễn của các người đẹp: Á hậu Hoàng Nhung, Á hậu Quỳnh Anh, Á hậu Đỗ Cẩm Ly, cùng H’Hen Niê và Xuân Hạnh. Sự kiện này hứa hẹn sẽ mang lại một trải nghiệm thời trang độc đáo và ý nghĩa, tôn vinh văn hóa dân tộc và thời trang bền vững.

Trên dãy Trường Sơn xanh thẳm, nơi những đám mây sà xuống tận mái nhà sàn, đồng bào Bru-Vân Kiều vẫn gìn giữ một phong tục truyền đời: lễ mừng lúa mới. Đây không chỉ là ngày hội của bản làng sau vụ mùa bội thu, mà còn là dịp thiêng liêng để người dân bày tỏ lòng biết ơn với trời đất, thần linh và tổ tiên đã phù hộ cho cây lúa trổ bông, trĩu hạt.

Lễ mừng lúa mới thường được tổ chức vào cuối vụ gặt, khi trong kho đã đầy lúa, trong lòng người đầy háo hức. Mỗi bản làng tổ chức lễ theo quy mô và tập tục riêng, nhưng tựu trung vẫn giữ được cốt lõi: biết ơn và cầu mong. Với người Bru-Vân Kiều, cây lúa không chỉ là thực phẩm, mà là linh hồn của sự sống, là nhịp đập của cả cộng đồng.

Trong sắc màu thổ cẩm và tiếng chiêng trầm bổng, lễ mừng cơm mới ngân lên giai điệu văn hóa dân tộc mộc mạc, sâu lắng và thấm đượm tình đất, tình người. Từ tờ mờ sáng, khói bếp đã tỏa lên từ từng nóc nhà. Những người phụ nữ trong bản thay nhau nấu xôi, đồ cơm, giã gạo nếp mới. Đĩa thịt rừng được tẩm ướp gia vị thơm nức, chum rượu cần đã được mở nắp, sẵn sàng cho buổi lễ lớn nhất trong năm.

Già làng Hồ Noi sẽ thực hiện nghi lễ chính thức. Trước bàn cúng, ông rì rầm khấn: “Ơi Giàng! Ơi thần lúa, thần núi, thần suối… xin nhận lễ của con cháu Bru-Vân Kiều. Cảm ơn đã cho mùa lúa tốt tươi, cho con cái được mạnh khỏe, bản làng được yên vui…”. Giọng khấn của già làng hòa trong làn khói của hương trầm, như kết nối giữa thế giới con người và thế giới linh thiêng.

Sau phần lễ là phần hội. Không khí nhanh chóng chuyển từ trầm mặc sang rộn ràng, tươi vui. Chiêng được mang ra, những thanh niên lực lưỡng vỗ trống, những cô gái khoác lên mình bộ váy thổ cẩm sặc sỡ, nhún nhảy theo nhịp nhạc núi rừng. Vũ điệu xoang Bru-Vân Kiều chậm rãi, dẻo dai, mang hơi thở của thiên nhiên, có núi, có sông, có gió rừng xào xạc trong từng bước chân.

Trải qua bao biến thiên của lịch sử và sự chuyển mình của đời sống hiện đại, lễ mừng lúa mới vẫn được người Bru-Vân Kiều trên dãy Trường Sơn gìn giữ như một phần máu thịt. Không chỉ là phong tục, lễ hội này còn là minh chứng cho bản sắc bền vững của một tộc người luôn sống hài hòa với thiên nhiên.

Ngày nay, chính quyền địa phương và các đồn Biên phòng đóng quân trên địa bàn luôn đồng hành cùng bà con trong việc phục dựng và tổ chức các lễ hội truyền thống. Nhiều trường học vùng cao còn đưa nội dung về lễ mừng lúa mới vào chương trình ngoại khóa, giúp học sinh người Bru-Vân Kiều hiểu và tự hào về truyền thống dân tộc mình.

Lễ mừng cơm mới không chỉ nói lên mối giao cảm giữa con người với thiên nhiên, mà còn là biểu tượng của sự cố kết cộng đồng, của tình cảm thủy chung, son sắt giữa người với người. Trong từng nắm cơm dẻo, từng điệu xoang nhịp nhàng, lễ mừng lúa mới là bản hòa ca của bản sắc, của ký ức cộng đồng được truyền từ đời này sang đời khác.