Chính sách thuế thu nhập cá nhân hiện hành đang đối mặt với nhiều bất cập, đòi hỏi sự sửa đổi để phù hợp hơn với thực tế và góp phần cải thiện cuộc sống cho người dân. Luật thuế thu nhập cá nhân đã trở nên lạc hậu khi mức giảm trừ gia cảnh không còn phù hợp với mức sống và lạm phát hiện nay. Cụ thể, mức giảm trừ gia cảnh cho cá nhân là 11 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/người/tháng đã không còn phản ánh đúng nhu cầu sống thực tế của người dân.

Trong 5 năm qua, nhiều hàng hóa và dịch vụ thiết yếu đã tăng giá đáng kể, nhưng mức giảm trừ gia cảnh vẫn giữ nguyên. Điều này dẫn đến sự bất hợp lý và gây thiệt thòi cho người dân. Thêm vào đó, chính sách thuế thu nhập cá nhân hiện còn nhiều bất cập khác. Chẳng hạn, lương cơ sở đã tăng hơn 57% nhưng mức giảm trừ gia cảnh vẫn giữ nguyên. Biểu thuế có quá nhiều bậc và khoảng cách giữa các bậc quá hẹp. Quy định rằng chỉ số giá tiêu dùng CPI tăng 20% mới điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cũng không còn phù hợp.

Các chuyên gia đề xuất cần sửa đổi toàn diện Luật thuế thu nhập cá nhân. Họ cho rằng, Chính phủ nên có quyền công bố và điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh hàng năm hoặc hai năm một lần. Điều này sẽ giúp đảm bảo chính sách thuế linh hoạt và có thể thay đổi phù hợp với biến động của đời sống xã hội. Đã có nhiều đề xuất sửa đổi đối với từng điểm bất cập của Luật thuế thu nhập cá nhân hiện hành. Đặc biệt là việc xem xét lại quy định ‘chỉ điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh khi CPI tăng hoặc giảm 20%’.

Mới đây, trong quá trình góp ý vào dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân, một số tỉnh đã đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh với người nộp thuế có thu nhập từ tiền công, tiền lương lên 18 triệu đồng một tháng, với người phụ thuộc ở mức 8 triệu đồng một tháng. Dự kiến, dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi sẽ trình Quốc hội vào tháng 10 tới đây. Dự án luật này được kỳ vọng sẽ tạo ra một bước đột phá quan trọng, hướng tới xây dựng hệ thống thuế công bằng, minh bạch, thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và góp phần cải thiện cuộc sống cho người dân.

Hy vọng rằng với những điều chỉnh và cải tiến sắp tới, chính sách thuế thu nhập cá nhân sẽ thực sự trở thành một phần quan trọng trong việc hỗ trợ và cải thiện đời sống của người dân, đồng thời đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

…

Bộ Tài chính đang tiến hành lấy ý kiến về đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế thu nhập cá nhân. Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa ra hai phương án điều chỉnh để trình Quốc hội xem xét.

Phương án thứ nhất đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh dựa trên tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Từ năm 2020 đến năm 2025, chỉ số CPI dự kiến tăng 21,24%. Dựa trên cơ sở này, mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế có thể tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 13,3 triệu đồng/tháng, và cho người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 5,3 triệu đồng/tháng.

Phương án thứ hai đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh dựa trên tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người. Dựa trên số liệu thống kê của Cục Thống kê, mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế có thể tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 15,5 triệu đồng/tháng, và cho người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh dự kiến sẽ dẫn đến giảm thu ngân sách nhà nước. Cụ thể, phương án thứ nhất có thể giảm 12.000 tỷ đồng, trong khi phương án thứ hai có thể giảm 21.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, một phần số giảm thu này có thể được bù đắp từ số tăng thu của các sắc thuế tiêu dùng khác do thu nhập khả dụng của người nộp thuế tăng.

Nếu Nghị quyết được thông qua tại Phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào tháng 10 tới, mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ được áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

Đánh thuế thu nhập cá nhân không chỉ là một biện pháp nhằm mục đích thu được nguồn thu ngay lập tức mà còn đòi hỏi sự khéo léo trong thiết kế, truyền thông và triển khai chính sách. Điều này đặc biệt quan trọng khi chính sách thuế thu nhập cá nhân có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi kinh tế của các cá nhân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, đề xuất mới đây của Dự thảo Luật thuế Thu nhập cá nhân về giao dịch bất động sản đã cho thấy sự thiếu sót của ‘nghệ thuật đánh thuế’ trong chính sách này.

Một yếu tố quan trọng trong thiết kế chính sách thuế thu nhập cá nhân là thuế suất biên, tức là mức thuế áp dụng cho phần thu nhập tăng thêm. Nếu thuế suất biên quá cao, điều này có thể dẫn đến giảm lợi ích của người lao động khi họ làm thêm giờ hoặc tăng thu nhập. Hệ lụy là giảm cung lao động chất lượng cao và năng suất lao động của toàn xã hội. Ví dụ, nếu một người đang nhận mức lương 50 triệu đồng/tháng và có thể tăng lên 60 triệu đồng/tháng nhờ làm thêm, nhưng phần thu nhập tăng thêm này bị đánh thuế 30%, thì lợi ích thực nhận sẽ giảm đáng kể. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn gây thiệt hại cho nền kinh tế.

Cá nhân thường sử dụng ba cách phổ biến để tránh thuế thu nhập cá nhân khi đối mặt với mức thuế cao. Họ có thể chuyển đổi thu nhập thành các hình thức không chịu thuế như quà tặng, phúc lợi ngoài lương, hoặc báo cáo thu nhập thấp hơn thực tế. Một số trường hợp thậm chí chuyển sang làm việc trong khu vực phi chính thức để không bị truy thu thuế. Những hành vi này không chỉ gây thất thu ngân sách nhà nước mà còn làm suy yếu sự công bằng và lòng tin vào hệ thống thuế.

Để đảm bảo hiệu quả kinh tế, chính sách thuế thu nhập cá nhân cần được thiết kế sao cho thuế suất biên không quá cao, đặc biệt là ở nhóm thu nhập trung cao – là nhóm có tiềm năng tạo ra giá trị lớn cho nền kinh tế. Bên cạnh đó, số bậc thuế cần đủ để phân hóa các nhóm thu nhập nhằm đảm bảo công bằng, nhưng không nên quá nhiều để tránh phức tạp trong tính toán và khai báo. Khoảng cách giữa các bậc thuế cần được thiết kế hợp lý, tránh tình trạng giãn bậc quá rộng khiến nhiều người có thu nhập khác nhau rơi vào cùng một mức thuế.

Tóm lại, việc thiết kế chính sách thuế thu nhập cá nhân đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và nghệ thuật đánh thuế để đảm bảo hiệu quả kinh tế và công bằng xã hội. Nếu được xây dựng hợp lý, Luật Thuế Thu nhập cá nhân mới không chỉ giúp Nhà nước huy động nguồn thu một cách bền vững, mà còn góp phần tạo ra một môi trường lao động, đầu tư, và học tập lành mạnh, giúp nền kinh tế phát triển hiệu quả, cân bằng và có chiều sâu.

Báo Giao Thông cũng đã đề cập đến tầm quan trọng của việc thiết kế chính sách thuế thu nhập cá nhân phù hợp. Chính sách này cần đảm bảo được sự công bằng và hiệu quả kinh tế trong quá trình triển khai.

Nhiều người bán hàng hoặc kinh doanh cá thể thường gặp khó khăn trong việc hiểu rõ nghĩa vụ thuế của mình khi hoạt động kinh doanh không may gặp lỗ. Trong bối cảnh này, việc tìm hiểu kỹ về các quy định thuế suất và các trường hợp được miễn, giảm hoặc xóa thuế trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Theo quy định của pháp luật hiện hành, người kinh doanh phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trên thu nhập chịu thuế. Trong trường hợp hoạt động kinh doanh dẫn đến lỗ, người nộp thuế không có thu nhập chịu thuế, do đó không phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế TNCN. Tuy nhiên, dù kinh doanh có lãi hay lỗ, người kinh doanh vẫn phải thực hiện đầy đủ các thủ tục kê khai thuế theo quy định của pháp luật.

Khi ngưng kinh doanh và không còn hoạt động, người kinh doanh cần thông báo cho cơ quan thuế quản lý về việc ngưng kinh doanh. Việc này giúp tránh những rắc rối pháp lý và tài chính không đáng có trong tương lai. Bên cạnh đó, nếu người kinh doanh có nợ thuế từ các năm trước và gặp khó khăn về tài chính, không có khả năng nộp, họ có thể nộp đơn đề nghị miễn, giảm hoặc xóa thuế tại cơ quan thuế quản lý. Trong đơn đề nghị, người nộp thuế cần nêu rõ lý do và kèm theo các tài liệu chứng minh tình hình khó khăn của mình.

Cơ quan thuế sẽ xem xét và quyết định việc miễn, giảm hoặc xóa thuế dựa trên các quy định của pháp luật hiện hành và tình hình thực tế của người nộp thuế. Quá trình xem xét này đòi hỏi sự minh bạch, công bằng và tuân thủ pháp luật, nhằm đảm bảo quyền lợi của người nộp thuế cũng như lợi ích của nhà nước.

Để được tư vấn cụ thể và chính xác về các vấn đề liên quan đến nghĩa vụ thuế khi kinh doanh thua lỗ, người kinh doanh nên liên hệ trực tiếp với cơ quan thuế quản lý hoặc tìm đến sự hỗ trợ của một luật sư chuyên ngành. Sự tư vấn này sẽ giúp người kinh doanh hiểu rõ hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình, cũng như cách thức để thực hiện đầy đủ các thủ tục pháp lý một cách hợp pháp và hiệu quả.