Việc cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk của Mỹ cho Ukraine đang trở thành một chủ đề nóng trong bối cảnh căng thẳng giữa Kiev và Moscow leo thúc đẩy. Với tầm bắn ấn tượng từ 1.600 đến 2.500km, tên lửa Tomahawk mang lại khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga cho quân đội Ukraine. Đặc biệt, thủ đô Moscow và thành phố lớn St. Petersburg hoàn toàn có thể nằm trong tầm bắn của loại vũ khí này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đang xem xét việc gửi tên lửa Tomahawk cho Ukraine, đánh dấu một sự thay đổi trong mối quan hệ giữa Washington và Kiev. Sự hỗ trợ quân sự tiềm năng này không chỉ thể hiện sự ủng hộ của Mỹ đối với Ukraine mà còn cho thấy Washington đang cân nhắc các bước đi cụ thể để tăng cường năng lực phòng thủ cho Kiev.

Tên lửa Tomahawk nổi tiếng với khả năng tấn công tầm xa và độ chính xác cao, đã được sử dụng rộng rãi trong nhiều cuộc xung đột, bao gồm cả chiến dịch ‘Bão táp Sa mạc’ năm 1991. Với đầu đạn nặng từ 400-450kg, Tomahawk có thể gây ra thiệt hại đáng kể cho các mục tiêu trên bộ, khiến nó trở thành một nâng cấp đáng kể cho kho vũ khí của Ukraine.

Trước đó, Ukraine đã bày tỏ mong muốn sở hữu tên lửa Tomahawk từ lâu. Loại vũ khí này cũng từng là một phần trong ‘Kế hoạch chiến thắng’ được Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trình lên Tổng thống Mỹ Joe Biden vào tháng 10/2023. Tuy nhiên, việc cung cấp Tomahawk cho Ukraine không phải là một quá trình đơn giản do Ukraine thiếu cơ sở hạ tầng hải quân cần thiết để phóng tên lửa này từ biển.

Các chuyên gia quân sự cho rằng nếu được trang bị tên lửa Tomahawk, Ukraine có thể thường xuyên tấn công vào căn cứ không quân Olenya ở tỉnh Murmansk của Nga, một trong những cứ điểm chính mà Nga sử dụng để phóng tên lửa vào Ukraine. Căn cứ này đóng một vai trò quan trọng trong các chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng cho rằng, mặc dù có khả năng tấn công tầm xa, tên lửa Tomahawk yêu cầu cơ sở hạ tầng phóng cụ thể, điều này gây ra một thách thức cho Ukraine trong việc triển khai. Mặt khác, Mỹ có thể xem xét cung cấp các loại vũ khí khác như JASSM – một tên lửa không đối đất chính xác có thể mang lại khả năng tấn công tầm xa mà không cần cơ sở hạ tầng phức tạp cho việc phóng từ biển.

Song song với Mỹ, Đức cũng tuyên bố sẽ cung cấp cho Ukraine các tên lửa tầm xa mới. Mục đích là giúp Kiev đạt được vị thế tốt hơn trong quá trình xung đột với Moscow. Hỗ trợ quân sự từ các nước phương Tây cho Ukraine càng trở nên rõ ràng trong thời gian gần đây.

Quan hệ giữa Ukraine và Nga đã chứng kiến nhiều biến động trong thời gian qua, và thế giới đang theo dõi chặt chẽ các diễn biến tiếp theo. Việc cung cấp vũ khí hiện đại cho Ukraine có thể giúp thay đổi cán cân quyền lực trong khu vực và làm giảm bớt sức ép từ phía Nga.

Thông tin về việc Mỹ cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine đã thu hút sự chú ý của dư luận vào cuối tuần qua. Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đang xem xét cung cấp cho Kiev những vũ khí này, và trong một cuộc trò chuyện với Tổng thống Ukraine Zelensky, ông Trump đã đặt câu hỏi về khả năng Kiev sử dụng vũ khí tầm xa của Mỹ để tấn công các thành phố quan trọng của Nga.

Mặc dù Nhà Trắng không phủ nhận cuộc trò chuyện này, nhưng họ đã nhanh chóng dập tắt những đồn đoán về khả năng cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết ông Trump chỉ đang hỏi một câu hỏi, chứ không khuyến khích Ukraine thực hiện các hành động cụ thể.

Thông tin này được đưa ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ-Ukraine đang có những thay đổi đáng kể, và phương Tây cũng công bố một kế hoạch do NATO hậu thuẫn, theo đó các thành viên liên minh sẽ mua các hệ thống vũ khí do Mỹ sản xuất cho Ukraine.

Nếu Mỹ cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine, đây sẽ là một sự nâng cấp đáng kể cho kho vũ khí của Kiev, đặc biệt là về khả năng tấn công tầm xa. Tên lửa hành trình Tomahawk có tốc độ cận âm, được thiết kế để tấn công chính xác các mục tiêu trên bộ, với tầm hoạt động từ 1.600 đến 2.500 km.

Được sử dụng lần đầu tiên trong chiến đấu trong Chiến dịch Bão táp Sa mạc của Mỹ năm 1991, tên lửa Tomahawk hiện vẫn là loại vũ khí quan trọng trong kho vũ khí tầm xa của Mỹ. Mỗi quả tên lửa Tomahawk có giá khoảng 2 triệu USD, do tập đoàn Raytheon chế tạo.

Ukraine muốn có Tomahawk vì hiện tại họ đang phụ thuộc vào các loại vũ khí do phương Tây cung cấp như Storm Shadow, vốn đã được sử dụng rất hiệu quả nhưng chỉ có tầm bắn khoảng 250 km. Để thực hiện các cuộc tấn công tầm xa, Ukraine chủ yếu sử dụng máy bay không người lái và các tên lửa như Palianytsia do chính nước này phát triển.

Tuy nhiên, nếu sở hữu tên lửa Tomahawk, Ukraine có thể nhắm vào nhiều mục tiêu hơn tại Nga khi tiến hành các cuộc tấn công tầm xa, đặc biệt là Moscow và St. Petersburg. Ông Serhii Bratchuk, phát ngôn viên của Bộ Tư lệnh Chiến dịch phía Nam của quân đội Ukraine, cho biết: ‘Đây là một phần của chiến dịch gây áp lực lên hậu cần, hệ thống phòng không và tinh thần của người dân Nga’. Tomahawk sẽ cho phép Ukraine thực hiện các cuộc tấn công chính xác và mạnh mẽ hơn nhiều vào Moscow.

Tuy nhiên, thách thức đối với Kiev là tên lửa Tomahawk ‘không dễ sử dụng’. Ông Vadym Skibitskyi, Phó Giám đốc Cơ quan Tình báo Quân sự Ukraine (HUR), cho rằng: ‘Các phương tiện phóng chính là tàu chiến hoặc máy bay ném bom chiến lược. Chúng tôi không có máy bay ném bom chiến lược nào’.

Nhà phân tích Federico Borsari, Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu (CEPA), cho rằng, Ukraine đang thiếu cơ sở hạ tầng hải quân cần thiết cho việc phóng tên lửa Tomahawk từ biển, ngoài ra việc triển khai phiên bản phóng từ mặt đất cũng sẽ đòi hỏi những hoạt động hậu cần phức tạp.

Khi các cuộc thảo luận về vũ khí tầm xa mà phương Tây cung cấp cho Ukraine vẫn tiếp tục, nhiều nhà phân tích cho rằng, có những hệ thống khác khả thi hơn đối với Kiev trong tương lai gần. ‘Khi bàn về các loại vũ khí tiềm năng mà Mỹ có thể cung cấp cho Ukraine với tầm bắn xa hơn ATACMS, chúng ta nên xem xét nhiều loại khác, chẳng hạn như Tên lửa Không đối đất Tầm xa Liên hợp (JASSM). Tên lửa có tầm bắn khoảng 1.000 km, rất mạnh mẽ và có thể là một giải pháp tốt cho Ukraine. Nó dễ dàng tích hợp vào máy bay của Ukraine hơn nhiều so với Tomahawk’, ông Borsari lưu ý.