Trong nỗ lực không ngừng để đón đầu cuộc cách mạng công nghệ, Việt Nam đã đặt mục tiêu đầy tham vọng là trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực về công nghệ blockchain vào năm 2030. Công nghệ blockchain, với khả năng tạo ra các giao dịch minh bạch và đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu, đang được xem là một hạ tầng kỹ thuật số cốt lõi. Đây không chỉ là một bước tiến trong lĩnh vực công nghệ thông tin mà còn là trụ cột chiến lược giúp xây dựng niềm tin số và thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Tại Hội thảo ‘Phát triển công nghệ chiến lược Blockchain trong kỷ nguyên mới tại Việt Nam’, ông Nguyễn Thanh Tuyên, Phó cục trưởng Cục Công nghiệp công nghệ thông tin, Bộ Khoa học và Công nghệ, đã nhấn mạnh về tầm quan trọng của công nghệ blockchain trong thời đại hiện nay. Theo ông, thế giới đang bước vào một kỷ nguyên mà dữ liệu được xem như ‘dầu mỏ’ của nền kinh tế số. Mọi giao dịch, tương tác và quy trình đều đang được số hóa với tốc độ chóng mặt. Điều này không chỉ mang lại những cơ hội phát triển mới mà còn đặt ra những thách thức về đảm bảo tính tin cậy, minh bạch và an toàn trong một thế giới phi tập trung và kết nối liên tục.

Xuất hiện như một giải pháp cho những thách thức trên, công nghệ blockchain đã nổi lên như một hạ tầng số nền tảng. Với khả năng tạo ra niềm tin số, một yếu tố thiết yếu cho sự vận hành bền vững, minh bạch và hiệu quả của nền kinh tế hiện đại, blockchain đang được kỳ vọng sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển nền kinh tế số của Việt Nam. Trước những tiềm năng và lợi ích mà công nghệ blockchain mang lại, việc Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực về công nghệ này vào năm 2030 không chỉ là một tham vọng mà còn là một mục tiêu chiến lược, hướng tới sự phát triển bền vững và hội nhập sâu vào nền kinh tế toàn cầu.

Nhằm đạt được mục tiêu này, việc thúc đẩy nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ blockchain trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội là rất cần thiết. Điều này không chỉ đòi hỏi sự tham gia tích cực của các cơ quan quản lý, tổ chức nghiên cứu mà còn cần sự vào cuộc của các doanh nghiệp và cộng đồng. Thông qua việc xây dựng một hệ sinh thái thuận lợi cho sự phát triển của công nghệ blockchain, Việt Nam có thể tận dụng tối đa những lợi ích mà công nghệ này mang lại, đồng thời góp phần vào việc xây dựng một nền kinh tế số vững mạnh và bền vững.

Việt Nam đang dần định hình khung pháp lý cho tài sản số, một bước ngoặt quan trọng để chấn chỉnh thị trường và bảo vệ người chơi. Tuy nhiên, tâm lý ‘đổi đời sau một đêm’ vẫn còn phổ biến, và hành lang pháp lý liệu có đủ sức làm thay đổi cách người Việt tiếp cận kênh đầu tư này?

Giai đoạn 2020-2022, làn sóng đầu tư tài sản số lan rộng tại Việt Nam, với nhiều người trẻ coi tiền mã hóa như kênh làm giàu mới. Tuy nhiên, sau những lần tăng trưởng chóng mặt là chuỗi thua lỗ, sàn sập, coin rác biến mất, và sự bối rối trong một thị trường thiếu vắng khung pháp lý.

Đến đầu năm 2025, dòng chảy pháp lý bắt đầu chuyển mình. Chỉ thị 05/CT-TTg giao Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan đề xuất khung quản lý tài sản số. Luật Công nghiệp Công nghệ số được Quốc hội thông qua, lần đầu định nghĩa ‘tài sản số’. Không còn là ‘vùng xám’, tài sản số đang dần tiến vào khuôn khổ pháp luật chính thức.

Tuy nhiên, nhà đầu tư vẫn mang nặng tâm lý ‘một đêm đổi đời’. Nhiều người vẫn chạy theo cảm xúc, tin đồn và ‘kèo’ từ các nhóm Telegram, giao dịch chủ yếu qua sàn quốc tế hoặc qua trung gian OTC, không bảo hộ pháp lý, không xác minh, không khung rõ ràng.

Theo số liệu từ Triple-A, hơn 17 triệu người Việt sở hữu tài sản mã hóa, đưa Việt Nam vào top 7 toàn cầu với tỷ lệ sở hữu 17% – vượt xa mức trung bình thế giới 6,5%. Đây càng là lý do để thị trường này cần sớm được dẫn dắt theo hướng minh bạch hơn.

Các chuyên gia cho rằng, nếu không có pháp lý, niềm tin vào sàn chỉ còn phụ thuộc vào… lời hứa. Khi có sự cố, người dùng gần như không được bảo vệ. Nếu Việt Nam có khung kiểm soát, thậm chí chỉ cần buộc các sàn phải công khai chính sách bảo hiểm, đã là bước tiến lớn rồi.

Tuy nhiên, không phải ai cũng sẽ ‘đầu tư khôn ngoan’ hơn chỉ vì có pháp luật. Hành vi đầu tư thường gắn chặt với tâm lý, mà tâm lý thì không thể thay đổi trong một sớm một chiều. Một khảo sát năm 2023 cho thấy, gần 40% nhà đầu tư tiền số tại Việt Nam thừa nhận họ đầu tư theo cảm xúc hoặc tin đồn, dù biết rủi ro cao.

Để mô hình sàn giao dịch tài sản số được thử nghiệm hiệu quả, việc thiết lập cấu trúc thị trường minh bạch là yêu cầu bắt buộc. Các yêu cầu cụ thể như tài sản phải có nguồn gốc rõ, hợp đồng thông minh cần được kiểm toán, đơn vị phát hành bắt buộc công khai whitepaper và luồng tiền phải được lưu vết.

Tại một diễn đàn kinh tế tháng 6/2025, ông Tô Trần Hòa – Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước – đề xuất cơ chế thử nghiệm (sandbox) là cách tiếp cận phù hợp để quản lý những mô hình đổi mới sáng tạo như tài sản mã hóa.

Câu hỏi hiện tại không chỉ là ‘Luật có giúp thị trường minh bạch hơn không?’, mà là ‘Nhà đầu tư đã sẵn sàng thay đổi để đi cùng một thị trường lành mạnh hơn chưa?’.

Việt Nam đang nổi lên như một điểm nóng trong lĩnh vực công nghệ số, đặc biệt là trong lĩnh vực blockchain và tài sản số. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số đã tạo ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp và cá nhân tại Việt Nam. Sau khi Luật Công nghiệp Công nghệ số được thông qua, Việt Nam sẽ tiếp tục xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý dành riêng cho các loại tài sản số.

Tại sự kiện GM Việt Nam 2025, ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, đã chia sẻ về những nỗ lực của Chính phủ trong việc xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của công nghệ số. Ông Dũng khẳng định: ‘Khi đã thay đổi thuật ngữ từ ‘virtual currency’ sang ‘virtual asset’, chúng ta quan niệm đây là tài sản, không phải tiền tệ.’ Điều này thể hiện sự thay đổi trong cách tiếp cận của Chính phủ đối với tài sản số, từ đó mở ra nhiều cơ hội mới cho sự phát triển của ngành công nghiệp này.

Việt Nam đã chứng kiến sự bùng nổ về số lượng dự án và đội ngũ phát triển trên các bảng xếp hạng Web3 trong những năm gần đây. Ông Thuat Nguyen, Nhà đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành tại Kyros Ventures, cho rằng Việt Nam đang có lợi thế với lực lượng lao động trẻ, năng động, và khả năng ngoại ngữ ngày càng tốt. Đây là những yếu tố quan trọng giúp Việt Nam trở thành một điểm đến hấp dẫn cho các dự án công nghệ số.

Nhiều bộ ngành, viện nghiên cứu, đại học như ĐHQGHN, Bách Khoa, Ngoại Thương, RMIT… đang xây dựng chương trình đào tạo blockchain để chuẩn bị nguồn nhân lực cho ngành Web3. Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Chứng khoán SSI, khẳng định: ‘Việt Nam không chỉ là điểm đến của dòng vốn đầu tư, mà còn là điểm hẹn của cộng đồng công nghệ trong nước và quốc tế.’ Điều này cho thấy sự quan tâm của các tổ chức giáo dục và doanh nghiệp đối với ngành công nghệ số tại Việt Nam.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Quyết định số 1131/QĐ-TTg, phê duyệt Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia, trong đó lần đầu tiên, tài sản số, tiền số, tiền mã hóa được đưa vào danh mục công nghệ chiến lược. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc công nhận và hỗ trợ sự phát triển của ngành công nghệ số tại Việt Nam.

Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục mở đường pháp lý cho tài sản số, với Quốc hội đã thông qua nghị quyết về trung tâm tài chính, và Bộ Tài chính đã trình Chính phủ Nghị quyết thí điểm về sàn giao dịch tài sản mã hoá. Với những nỗ lực này, Việt Nam đang vươn lên trở thành trung tâm công nghệ mới của khu vực. Các doanh nghiệp và cá nhân đang chờ đợi những cơ hội mới mà ngành công nghệ số sẽ mang lại.

Tóm lại, Việt Nam đang có những bước tiến đáng kể trong việc xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của công nghệ số. Với sự hỗ trợ của Chính phủ và sự phát triển của ngành công nghiệp, Việt Nam đang trở thành một điểm đến hấp dẫn cho các dự án công nghệ số và là trung tâm công nghệ mới của khu vực.