Rối loạn mỡ máu là tình trạng bất thường của các chỉ số lipid máu, bao gồm mức cholesterol toàn phần cao, LDL-C (cholesterol xấu) cao, triglycerides cao, hoặc HDL-C (cholesterol tốt) thấp. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Theo Viện Dinh dưỡng, đa số các trường hợp rối loạn chuyển hóa lipid máu là do chế độ ăn không lành mạnh, thói quen tĩnh tại (ít vận động) và nguyên nhân thứ phát do thừa cân, béo phì, các bệnh lý rối loạn chuyển hóa. Chế độ ăn không lành mạnh là một trong những nguyên nhân chính gây ra rối loạn mỡ máu. Người Việt Nam có xu hướng ăn nhiều thịt và mỡ động vật nhưng ít rau xanh và hoa quả. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thừa cân béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường, gút, rối loạn mỡ máu.

Đặc biệt, thói quen tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, trans-fat, thực phẩm siêu chế biến sẵn, đường tự do đang gia tăng ở người trẻ, dẫn đến tỷ lệ mắc các bệnh rối loạn lipid máu cũng gặp nhiều hơn ở người trẻ. Thiếu hoạt động thể lực cũng là một nguyên nhân quan trọng gây ra rối loạn mỡ máu. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ thiếu vận động thể chất trên toàn cầu vẫn ở mức đáng báo động, với 31% người trưởng thành không tham gia vận động thể chất đủ. Dự báo tỷ lệ này có thể tăng đến 35% vào năm 2030. Tại Việt Nam, khoảng 25% người trưởng thành không tham gia vận động đủ.

Để kiểm soát và điều trị bệnh lý rối loạn mỡ máu, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng. Hướng dẫn về chẩn đoán và điều trị rối loạn lipid máu của Bộ Y tế khuyến cáo chế độ ăn nên giảm chất béo bão hòa xuống dưới 7-10% tổng năng lượng trong ngày, hạn chế tối đa hoặc loại bỏ hoàn toàn chất béo chuyển hóa (trans-fat) có trong đồ chiên rán nhiều lần, thực phẩm chế biến sẵn và bánh kẹo công nghiệp. Ngoài ra, nên tăng cường sử dụng chất béo không bão hòa, đặc biệt là omega-3 từ cá béo, và tăng lượng chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan.

Người bị rối loạn lipid máu cũng nên hạn chế cholesterol dưới 200-300 mg/ngày, tránh ăn nhiều lòng đỏ trứng, nội tạng động vật và thịt đỏ nhiều mỡ. Hạn chế đường tự do và rượu bia, nhất là khi có tăng triglyceride, đồng thời giảm lượng muối ăn xuống dưới 5g mỗi ngày. Chế độ ăn nên ưu tiên các loại ngũ cốc nguyên cám, rau củ và trái cây tươi ít ngọt, cá biển, đậu nành và sản phẩm từ đậu, cùng với các loại hạt không tẩm muối hay đường.

Tóm lại, để kiểm soát nguy cơ mỡ máu, chúng ta nên thay đổi thói quen hàng ngày bằng cách áp dụng chế độ ăn lành mạnh, tăng cường hoạt động thể lực và hạn chế các thực phẩm không tốt cho sức khỏe tim mạch. Bằng cách thực hiện những thay đổi nhỏ trong lối sống và chế độ ăn uống, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Nhiều người trẻ hiện nay đang tập gym thường xuyên với mong muốn có thân hình săn chắc và khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu không chú ý đến chế độ ăn uống và tập luyện khoa học, họ có thể đối mặt với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Một trong những trường hợp điển hình là anh Tuấn, 27 tuổi, sống tại Hà Nội.

Anh Tuấn đã bắt đầu tập gym nghiêm túc trong khoảng một năm qua với lịch tập lên đến 6 buổi mỗi tuần. Các bài tập của anh bao gồm tạ nặng, siết nhóm cơ, HITT, cardio… Ngoài ra, anh còn sử dụng nhiều loại thực phẩm bổ sung như whey protein, BCAA, và thậm chí cả những loại bột pha không nhãn mác được giới thiệu là hàng xách tay. Anh Tuấn cho rằng ăn càng nhiều đạm càng tốt cho cơ bắp, vì vậy một ngày anh thường nạp 180-200 gram protein, gấp đôi nhu cầu bình thường.

Khẩu phần ăn của anh Tuấn giàu thịt đỏ, trứng, sữa béo. Tuy nhiên, sau vài tháng, cơ thể anh bắt đầu có những biểu hiện bất thường. Anh cảm thấy mệt mỏi, da nổi mụn, và không thể tập trung vào công việc. Lo lắng về tình trạng sức khỏe của mình, anh Tuấn đã quyết định tiến hành xét nghiệm máu.

Kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số cholesterol của anh Tuấn lên đến hơn 8, trong khi ngưỡng an toàn là dưới 5,1 mmol/l. Ngoài ra, chỉ số triglyceride – một chỉ số đánh giá tình trạng bất thường của lượng lipid trong máu – cũng cao gấp rưỡi so với mức bình thường.

Tình trạng của anh Tuấn là một ví dụ điển hình về việc tập gym không đúng cách có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc sử dụng quá nhiều protein và các thực phẩm bổ sung không được kiểm soát có thể gây ra tình trạng mất cân bằng dinh dưỡng, dẫn đến các vấn đề về cholesterol và triglyceride trong máu.

Các chuyên gia sức khỏe khuyến cáo rằng việc tập gym cần phải đi kèm với chế độ ăn uống và tập luyện khoa học. Việc sử dụng các thực phẩm bổ sung cần phải được kiểm soát và tuân thủ theo hướng dẫn của chuyên gia. Ngoài ra, việc duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm cả việc ăn uống cân đối và tập luyện thường xuyên, là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe tổng thể.

Đối với anh Tuấn, việc thay đổi chế độ ăn uống và tập luyện là rất cần thiết để cải thiện tình trạng sức khỏe của mình. Anh cần phải giảm thiểu việc sử dụng các thực phẩm bổ sung không cần thiết, và tập trung vào việc ăn uống cân đối và tập luyện khoa học. Việc này sẽ giúp anh đạt được mục tiêu về thân hình và sức khỏe, đồng thời giảm thiểu các rủi ro về sức khỏe.