Khi xem bộ phim Sex Education, nhiều người không thể không liên tưởng đến những trải nghiệm trong gia đình của mình. Không chỉ đơn thuần là một câu chuyện tình cảm tuổi teen, bộ phim này còn là một tác phẩm giúp người xem nhìn lại mối quan hệ với gia đình, đặc biệt là với những người thân yêu xung quanh.

Đối với tôi, bộ phim đã gợi nhớ lại thời gian học lớp 6, khi tôi bắt đầu bước vào môi trường mới ở trường cấp 2. Thời gian đó, tôi rất phấn khích khi gặp gỡ bạn bè mới, thầy cô mới và tham gia vào các hoạt động văn nghệ của trường. Tuy nhiên, cũng trong giai đoạn này, mối quan hệ giữa tôi và mẹ bắt đầu có những dấu hiệu căng thẳng. Mẹ tôi, giống như nhiều bậc phụ huynh khác, đã bắt đầu kiểm tra đồ đạc của tôi, đặt những câu hỏi riêng tư và theo dõi con cái một cách quá mức.

Những hành động này của mẹ tôi đã khiến tôi cảm thấy tổn thương, tức giận và dần mất lòng tin vào mẹ. Tương tự như nhân vật Jean trong phim, mẹ của tôi đã xâm phạm quyền riêng tư của con cái, khiến tôi cảm thấy như đang bị xâm phạm không gian cá nhân. Tôi bắt đầu đóng cửa và ‘đóng lòng mình’ với gia đình, không còn cảm thấy thoải mái khi về nhà.

Hậu quả của việc mất lòng tin là rất nghiêm trọng. Tôi không còn hứng thú với việc học, và mối quan hệ giữa tôi và mẹ trở nên căng thẳng. Tuy nhiên, điều kỳ lạ đã xảy ra khi mẹ tôi nhận ra sai lầm của mình. Bà đã xuống nước xin lỗi và thừa nhận hành vi sai trái của mình. Với giọng nói chân thành, mẹ tôi nói: ‘Mẹ xin lỗi’. Bà giải thích rằng chính bà là người đã đọc nhật ký của tôi và ngờ rằng tôi phát hiện ra điều đó nên mới trở nên xa cách. Bà cũng hứa sẽ không bao giờ lén đọc nhật ký của tôi nữa và mong tôi tha lỗi.

Khi nghe những lời nói này của mẹ, tôi vừa giận vừa thương. Tôi giận bà vì đã không tin tưởng mà lén lục lọi đồ của tôi. Tôi thương bà vì chịu xuống nước để xin lỗi con. Hôm ấy, tôi đã nói hết với bà những điều này và chúng tôi đã giải quyết được biết bao nhiêu khúc mắc giữ kín trong lòng nhiều tháng qua.

Nhìn lại, tôi mới thấy sự chân thật có tác dụng thật phi thường. Nó có thể hàn gắn những mối quan hệ đang trên bờ vực đổ vỡ, nó có thể giúp con người thấu hiểu lẫn nhau, nó có thể giải tỏa những bức xúc trong lòng. Sự thành thật và tôn trọng trong gia đình là điều cần thiết để xây dựng một mối quan hệ vững chắc.

Cũng nhờ hôm đó mà mối quan hệ của tôi với mẹ đã trở nên vững chãi đến tận bây giờ – khi cả hai mẹ con luôn cố gắng thành thật và tôn trọng cuộc sống của nhau. Bộ phim Sex Education không chỉ là một tác phẩm giải trí thông thường mà còn mang đến nhiều bài học quý giá về gia đình và mối quan hệ.

Hy vọng rằng những trải nghiệm của tôi và bài học từ bộ phim Sex Education sẽ là một kinh nghiệm quý cho tất cả những ai đang có con ở độ tuổi ẩm ương giống như tôi hồi đó. Các bậc phụ huynh hãy luôn cố gắng để thấu hiểu và tôn trọng con cái, xây dựng một gia đình hạnh phúc và vững chắc.

Gia đình chị B, 32 tuổi, sống tại TPHCM, vừa chia sẻ câu chuyện về cuộc sống gia đình bị chao đảo vì con dâu trưởng. Gia đình chị B có bốn anh em trai và chị là con út. Chị lớn lên trong sự yêu thương và chăm sóc của cha mẹ và các anh trai.

Khi chị học cấp ba, anh cả bắt đầu quen bạn gái và sau đó kết hôn. Chị dâu của chị B ban đầu gây thiện cảm nhờ sự khéo léo và biết cách lấy lòng gia đình, nhưng sau đó chị dâu thay đổi lối sống, trở nên xa hoa và chi tiêu phung phí, và ngày càng xa cách với nhà chồng.

Chị B cho biết mình vẫn dành dụm tiền để cho anh chị mượn lúc khó khăn, nhưng khi chị cần tiền khám bệnh, chị dâu chỉ hứa hẹn và trả một phần nhỏ. Điều này khiến chị B cảm thấy hụt hẫng và khoảng cách giữa chị và anh chị bắt đầu lớn.

Khi vợ chồng anh cả gặp khó khăn tài chính, cha mẹ phải cầm cố nhà để hỗ trợ vốn làm ăn, mâu thuẫn trong gia đình bắt đầu leo thang. Kể từ khi chị dâu xuất hiện, khoảng cách giữa các thành viên trong gia đình ngày càng xa. Anh nghe theo vợ tuyệt đối và không còn quan tâm, gần gũi với các em như trước.

Cha mẹ chị B vẫn phải thay con chăm cháu, trông nhà, phụ bán hàng cho vợ chồng anh cả, nhưng mọi nỗ lực bị chị dâu phủ nhận. Sau khi cha mẹ chồng phải vay mượn khắp nơi để chuộc lại căn nhà từng bị cầm cố, vợ chồng anh cả tiếp tục xây một ngôi nhà trị giá 6 tỉ đồng ngay trên đất của cha mẹ, nhưng họ không có một lời cảm ơn hay hành động trả nợ nào dành cho đấng sinh thành.

Mâu thuẫn trong gia đình càng trở nên nghiêm trọng, thậm chí anh hai và anh ba đã cắt đứt liên lạc, không còn nhìn mặt anh cả. Tiến sĩ tâm lý Tô Nhi A nhận xét về chị B: “Em chưa sẵn sàng cho hành trình trưởng thành của chính mình. Khi anh trai lập gia đình, em cảm thấy hụt hẫng và trách móc người mới bước vào.”

“Nhưng tình thân không phải là điều mặc định, nó cần được vun đắp bằng sự thấu hiểu và sẻ chia từ tất cả các thành viên. Tình cảm gia đình không đứng yên, mà luôn vận động theo thời gian, nếu biết gìn giữ, nó sẽ sâu sắc hơn. Một người mới không thể khiến cả gia đình chao đảo nếu nền tảng gắn bó đủ vững. Và cha mẹ cũng không có nghĩa vụ phải gồng gánh con cái mãi, nếu họ còn lo là vì thương.”

“Vì vậy, khi em chủ động nhìn nhận mọi thứ, sẽ sống chất lượng và đỡ bi quan hơn”. Cuộc sống gia đình của chị B hiện nay đã trở nên căng thẳng và rạn nứt. Việc chị dâu trưởng thay đổi lối sống và cách đối xử với gia đình đã khiến cho khoảng cách giữa các thành viên trong gia đình ngày càng xa.

Tuy nhiên, qua câu chuyện của chị B, tiến sĩ tâm lý Tô Nhi A muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc vun đắp tình thân và sự thấu hiểu trong gia đình. Để có một gia đình和谐 và hạnh phúc, tất cả các thành viên cần học cách thấu hiểu, sẻ chia và tôn trọng lẫn nhau.

Chỉ khi tất cả các thành viên trong gia đình có sự thấu hiểu và sẻ chia, tình cảm gia đình mới có thể sâu sắc hơn và giúp gia đình vượt qua mọi khó khăn. Và chị B cũng cần học cách chấp nhận và hiểu cho những thay đổi trong gia đình, để có thể xây dựng một gia đình hạnh phúc và和谐 trong tương lai.

Trong xã hội hiện đại, một hiện tượng đáng buồn đang diễn ra ở nhiều gia đình: cha mẹ và con cái sống chung nhưng ngày càng xa cách về mặt tình cảm. Hiện tượng này được gọi là ‘family estrangement’ (xa cách nội tâm trong gia đình). Mặc dù vẫn cùng ăn cơm, vẫn chào hỏi mỗi ngày, nhưng khoảng cách giữa nhiều bậc cha mẹ và con cái ngày càng lớn dần mà không ai kịp nhận ra.

Không có cãi vã, không xung đột, nhưng họ chỉ đơn giản là không còn chuyện gì để nói. Một bà mẹ 43 tuổi chia sẻ rằng con trai cô ‘ngoan’, chưa từng khiến cô phiền lòng, nhưng càng lớn càng xa cách mẹ. Con trai cô cứ về tới nhà là đóng cửa phòng, mẹ gọi ăn cơm cũng chỉ đáp ‘dạ’. Ngồi ăn chưa xong đã rút điện thoại ra lướt. Hỏi gì cũng trả lời cụt lủn. Cô thấy con ngay trước mắt mà như đang dần biến mất khỏi đời mình.

Theo báo cáo của tổ chức Stand Alone (Anh), có tới 1/4 người trẻ trưởng thành từng có giai đoạn ‘xa cách hoàn toàn’ với cha mẹ về mặt cảm xúc, dù vẫn đang sống cùng mái nhà. Tại Trung Quốc, một nghiên cứu đăng trên Frontiers in Psychology năm 2023 cũng chỉ ra rằng các sinh viên có sự kết nối gia đình thấp sẽ dễ rơi vào trạng thái cô đơn và trầm cảm hơn gấp đôi so với nhóm có nền tảng giao tiếp tích cực.

Theo lý thuyết gắn bó cảm xúc (attachment theory), trẻ lớn lên trong môi trường mà cảm xúc bị xem nhẹ hoặc bị kiểm soát quá mức sẽ dần phát triển kiểu gắn bó ‘né tránh’ (avoidant): không chia sẻ, không kết nối và tự rút vào thế giới riêng. Sự hiện diện thể chất như cùng ăn cơm, ngủ chung nhà không đồng nghĩa với sự hiện diện tình cảm.

Thói quen ‘phubbing’ (lơ người đối diện vì chăm chú vào điện thoại) cũng là yếu tố khiến trẻ cảm thấy mình không còn là ưu tiên trong mắt người lớn. Không ít phụ huynh cảm thấy hụt hẫng khi thấy con cái ít nói, ít tâm sự. Họ cho rằng mình đã hy sinh rất nhiều, tại sao lại bị con ‘bỏ rơi’ về mặt cảm xúc?

Theo chuyên gia tâm lý học phát triển, vấn đề không nằm ở việc ‘thiếu quan tâm’ mà là ở cách quan tâm sai thời điểm, sai phương pháp. Nhiều cha mẹ hay hỏi ‘Hôm nay được mấy điểm?’, ‘Học đến đâu rồi?’… nhưng lại ít khi hỏi ‘Dạo này con có vui không?’, ‘Hôm nay con thế nào?’… Dần dà, trong mắt con, cha mẹ dường như chỉ quan tâm đến thành tích mà không phải con người thật của mình.

Áp lực thành công, sự kỳ vọng và nhịp sống quá nhanh khiến những cuộc trò chuyện chân thành dần biến mất. Dù không có một tiếng la mắng, vẫn có hàng trăm lần im lặng làm tổn thương.

Để ‘gặp lại’ con trong chính ngôi nhà của mình, các chuyên gia tâm lý học gia đình khuyến nghị một số cách sau: Tạo ra những khoảng thời gian ‘không kỳ vọng’, lắng nghe mà không phản ứng vội, thiết lập lại ‘những nghi thức gia đình’, và chấp nhận sự thay đổi như một phần của trưởng thành.

Như vậy, việc xây dựng và duy trì mối quan hệ tình cảm giữa cha mẹ và con cái trong gia đình là rất quan trọng. Bằng cách thay đổi cách quan tâm và giao tiếp, cha mẹ có thể giúp con cái cảm thấy được yêu thương và thấu hiểu, từ đó xây dựng mối quan hệ tình cảm tốt đẹp hơn.

Một số chuyên gia tâm lý học cũng khuyên rằng cha mẹ nên dành thời gian cho con cái, lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của chúng. Đồng thời, cha mẹ cũng nên tạo điều kiện cho con cái phát triển độc lập và tự chủ, giúp chúng trở thành người tự tin và có trách nhiệm.

Cuối cùng, việc xây dựng mối quan hệ tình cảm giữa cha mẹ và con cái là một quá trình lâu dài và đòi hỏi sự nỗ lực từ cả hai phía. Cha mẹ cần phải kiên nhẫn, thấu hiểu và yêu thương con cái, đồng thời con cái cũng cần phải tôn trọng, hiểu và chia sẻ với cha mẹ.

Như Ý, một bác sĩ y học cổ truyền, đã tìm thấy tình yêu và hạnh phúc trong gia đình thông qua sự tận tâm và tấm lòng của mình. Cuộc đời của cô đã thay đổi đáng kể khi quen biết chồng chỉ trong 2 ngày và quyết định kết hôn sau 2 tháng. Sự nhanh chóng và tự tin của cô trong việc xây dựng mối quan hệ mới đã gây ấn tượng mạnh mẽ với gia đình chồng, đặc biệt là mẹ chồng.

Ngay từ đầu, Như Ý đã hòa nhập vào cuộc sống mới với sự nhanh nhẹn và hoạt bát của mình. Điều khiến mẹ chồng ấn tượng không chỉ là tính cách của cô mà còn là tài năng đặc biệt trong lĩnh vực y học cổ truyền. Nhận thấy tình trạng sức khỏe của mẹ chồng gặp nhiều vấn đề như đau đầu, mất ngủ và buồn nôn do rối loạn tiền đình, Như Ý đã áp dụng kiến thức chuyên môn của mình để giúp mẹ chồng cải thiện sức khỏe. Qua sự tận tâm và những phương pháp y học cổ truyền hiệu quả, sức khỏe của mẹ chồng đã có sự thay đổi tích cực.

Không chỉ dừng lại ở việc chăm sóc sức khỏe, mối quan hệ giữa mẹ chồng và nàng dâu này còn được thắt chặt thông qua những hoạt động hàng ngày và chung sở thích. Cả hai thường chia sẻ những câu chuyện hàng ngày và cùng nhau “kể xấu” con trai về gu thẩm mỹ kém và những lựa chọn không phù hợp trong việc mua sắm. Những khoảnh khắc vui vẻ như vậy đã tạo nên sự gắn kết đặc biệt trong gia đình.

Khi Như Ý bước vào giai đoạn mang bầu và sinh con, gia đình chồng đã dành sự quan tâm và chăm sóc đặc biệt cho cô. Sự hỗ trợ và yêu thương không chỉ giúp Ý cảm thấy được đón nhận mà còn tăng cường mối quan hệ trong gia đình. Câu chuyện về mối lương duyên giữa Như Ý và gia đình chồng đã trở thành một minh chứng ấm áp về tình yêu, sự quan tâm và gắn kết gia đình.

Qua câu chuyện của Như Ý, chúng ta thấy được rằng sự thành công trong việc xây dựng mối quan hệ gia đình không chỉ dựa vào sự trùng hợp mà còn là kết quả của sự nỗ lực, tận tâm và gắn kết của các thành viên. Sự hòa hợp và yêu thương trong gia đình của Như Ý không chỉ là nguồn cảm hứng mà còn là một nhắc nhở về tầm quan trọng của việc xây dựng và gìn giữ mối quan hệ gia đình.