Trong trái tim của thủ đô Vientiane, Lào, một gia đình nhỏ vẫn âm thầm giữ gìn và truyền lại tiếng Việt qua 4 thế hệ, như một mạch nguồn thiêng liêng không bao giờ cạn. Đó là gia đình bà Nguyễn Thị Nương, người phụ nữ gốc Việt đã 97 tuổi, cùng những nỗ lực không ngừng nghỉ để giữ gìn tiếng mẹ đẻ và văn hóa Việt nơi xứ người.

Bà Nương sinh ra và lớn lên trong một thời kỳ đầy biến động, cùng gia đình định cư tại Lào và xây dựng cuộc sống mới. Dù xa quê hương, sống giữa một cộng đồng đa văn hóa, nhưng trong căn nhà nhỏ của bà, tiếng Việt vẫn luôn được nói và yêu thương. “Các cháu đi học thì tự nhiên biết tiếng Lào nhưng về nhà là phải nói tiếng Việt. Bố mẹ, vợ chồng, con cái, ai cũng phải nói tiếng Việt hết. Không cho nói tiếng Lào trong nhà, thế nên các cháu không đứa nào nói ngọng. Biết hết tiếng Việt!” – bà Nương chia sẻ với giọng nói chậm rãi nhưng đầy tự hào.

Không chỉ tập trung vào việc giữ gìn ngôn ngữ, gia đình bà Nương còn kiên trì bảo tồn văn hóa Việt qua những phong tục, tập quán truyền thống. Từ những bữa ăn gia đình với lời mời “Mời ông bà, mời bố mẹ…” đến những nghi lễ cổ truyền như giỗ, Tết hay cả Tết Đoan Ngọ mồng 5/5 với tục “giết sâu bọ,” mọi tập tục đều được giữ vẹn nguyên.

Ở tuổi 97, bà Nương vẫn minh mẫn và sống trong tình yêu thương của con cháu. Con cháu bà không chỉ học được tiếng Việt mà còn học cả cách sống, cách làm người theo đúng cốt cách người Việt Nam. “Tôi gìn giữ tiếng Việt vì đó là tiếng của mẹ đẻ, của quê hương, đất nước. Xa quê hương, mình càng không thể để mất” – bà nói. Sự kiên định ấy đã được truyền lại qua các thế hệ như một mạch nguồn không bao giờ cạn.

Cháu ngoại của bà, chị Phạm Thu Hương, cũng chia sẻ về việc gia đình chị đã ở Lào 4 đời. Ông bà ngoại và cha mẹ chồng của chị là bạn chiến đấu với nhau từ thời chiến tranh. Các con chị đều nói và viết được tiếng Việt. “Muốn gìn giữ gốc tiếng Việt cho thế hệ trẻ, mọi người trong gia đình đều phải có quyết tâm lớn, giữ gìn truyền thống, phong tục và dành thời gian dài vun đắp” – chị Hương nói.

Anh Trần Viết Thanh Phong, con trai chị Hương và là chắt ngoại của bà Nương, cho biết anh biết nói tiếng Việt từ khi còn nhỏ. Ba mẹ anh dạy rằng mình là người Việt thì phải gìn giữ văn hóa và tiếng nói của người Việt. “Trong thời đại toàn cầu hóa, việc biết nhiều thứ tiếng là một lợi thế nhưng giữ được cái gốc mới là điều quan trọng nhất. Phải nhớ mình là người Việt và nói được tiếng Việt” – anh Phong chia sẻ.

Gia đình bà Nương không phải là trường hợp duy nhất nhưng là một trong những ví dụ điển hình tiêu biểu về việc gìn giữ tiếng Việt nơi xứ người. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, văn hóa và ngôn ngữ dễ dàng bị hòa tan thì việc một gia đình có 4 thế hệ sinh sống tại Lào nhưng vẫn giữ được sự tinh anh, chuẩn mực của tiếng Việt là điều vô cùng đáng quý.

Bởi ngôn ngữ không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn là cầu nối tâm hồn, là nơi lưu giữ ký ức, văn hóa và cội nguồn dân tộc. Câu chuyện về gia đình bà Nguyễn Thị Nương ở Vientiane là một bản nhạc đẹp về tình yêu tiếng Việt, tình yêu văn hóa cội nguồn, và là minh chứng sống động cho sức sống mãnh liệt của văn hóa Việt, được nuôi dưỡng bằng tình yêu và ý chí qua từng thế hệ.

Tháng 6 nhuận năm 2025 đã đến và nhiều người thắc mắc về hiện tượng này. Vậy tại sao có hai tháng 6 trong năm? Tháng 6 nhuận có những tục lệ và kiêng kỵ gì? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp những thắc mắc này.

Trong lịch âm, tháng 6 nhuận năm 2025 xuất hiện do sự kết hợp giữa âm lịch và dương lịch. Mặt trăng quay quanh trái đất trung bình mất 29,5306 ngày, nên tháng âm lịch có tháng đủ 30 ngày, tháng thiếu 29 ngày. Một năm 12 tháng âm lịch có 354 hoặc 355 ngày, ít hơn năm dương lịch khoảng 11 ngày.

Để cân bằng, cổ nhân đã nghĩ ra cách ‘thêm tháng nhuận’, cứ 2-3 năm thêm một tháng nhuận. Năm 2025, 22/7 (28 tháng 6 âm lịch) là trung khí Đại thử, trung khí tiếp theo Xử thử rơi vào 23/8 (mùng 1 tháng 7 âm lịch). Khoảng thời gian từ 25/7 đến 22/8 chỉ có tiết Lập thu, không có trung khí, nên được coi là tháng nhuận.

Người xưa cho rằng có một số việc nên làm và không nên trong tháng nhuận. Câu nói ‘Tháng nhuận kiêng 4 điều, cả năm không tai ương’ đã được lưu truyền. 4 điều cần kiêng là:

– Không đi tảo mộ: Tháng nhuận được coi là tháng ‘dư ra’, có quan niệm ‘âm dương mất cân bằng’. Người xưa cho rằng tảo mộ là việc giao tiếp với âm khí, trong tháng nhuận dễ làm mất cân bằng, mang lại điều không may.

– Không kết hôn: Người già thường nói tháng nhuận không thích hợp để cưới hỏi. Theo quan niệm truyền thống, cưới xin là việc lớn, phải chọn ngày lành. Tháng nhuận là tháng ‘ảo’, phá vỡ trật tự âm dương, bị coi là không tốt.

– Không chuyển nhà: Dân gian có câu: ‘Tháng nhuận không dời nhà, gia đạo bình an’. Tháng nhuận là tháng ‘hư’, chuyển nhà dễ phạm phải thần linh gia trạch.

– Không tổ chức sinh nhật hai lần: Dân gian quan niệm tháng nhuận là tháng ‘thừa’, nếu đã tổ chức sinh nhật vào tháng chính thì không nên tổ chức lại vào tháng nhuận.

Ngoài ra, tháng nhuận cũng có những việc nên làm để mang lại may mắn. Hai việc nên làm trong tháng nhuận là:

– Tặng cha mẹ ‘giày tháng nhuận’, cầu phúc thọ: Ở nhiều nơi, có tục lệ ‘con gái tặng giày cho cha mẹ trong tháng nhuận’, với câu nói: ‘Giày tháng nhuận, đi tháng nhuận, cha mẹ sống nghìn năm’.

– Ăn ‘cơm tháng nhuận’, sum họp gia đình: Còn gọi là ‘cơm lục thân’, ý chỉ con gái đã lấy chồng phải cùng chồng con về nhà ngoại, ăn cơm đoàn viên với cha mẹ và anh chị em.

Tóm lại, tháng 6 nhuận năm 2025 là một hiện tượng lịch đặc biệt. Người dân nên hiểu rõ về tục lệ và kiêng kỵ trong tháng này để tránh vận xui và mang lại may mắn. Bạn có thể tìm hiểu thêm về lịch âm dương và các tục lệ truyền thống để có thêm thông tin.