Cuộc điều tra về vụ tai nạn nghiêm trọng của chuyến bay 171 thuộc hãng hàng không Air India đang bước vào giai đoạn quan trọng, khi các nhà chức trách tập trung vào việc xem xét tiền sử bệnh án của phi công. Sự cố này đã làm dấy lên những lo ngại về tình trạng sức khỏe tâm thần của cơ trưởng vào thời điểm xảy ra thảm kịch. Cơ trưởng Sumeet Sabharwal, người có hơn 15.000 giờ bay, là người điều khiển chiếc Boeing 787 Dreamliner khi nó lao xuống một khu dân cư tại Ahmedabad, khiến 242 người thiệt mạng. Chỉ có một hành khách sống sót sau tai nạn.

Theo báo cáo sơ bộ do giới chức Ấn Độ công bố, có dấu hiệu cho thấy công tắc điều khiển luồng nhiên liệu tới cả hai động cơ của máy bay đã bị tắt ngay sau khi cất cánh. Hành động này đã dẫn đến việc động cơ ngừng hoạt động và máy bay mất kiểm soát. Cục Điều tra Tai nạn Máy bay Ấn Độ (AAIB) cho biết trong đoạn ghi âm buồng lái, một phi công đã hỏi người còn lại tại sao lại cắt nhiên liệu, và người kia khẳng định mình không thực hiện hành động đó.

Báo cáo sơ bộ cũng tiết lộ rằng đơn xin nghỉ phép của Cơ trưởng Sabharwal với lý do trầm cảm sau cái chết của mẹ đã làm dấy lên câu hỏi về việc liệu các biện pháp đánh giá và bảo vệ sức khỏe tâm thần cho phi công hiện nay có thực sự đầy đủ và hiệu quả hay không. Tổng Giám đốc điều hành Air India đã cảnh báo rằng cuộc điều tra vẫn đang được tiến hành và việc vội vàng đưa ra bất kỳ kết luận nào vào thời điểm này là thiếu thận trọng.

Các chuyên gia cho biết các sự cố do lỗi con người từ lâu đã thường xuyên xảy ra trong ngành hàng không, và các vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần cũng là một yếu tố không thể bỏ qua. Nhiều chuyên gia trong ngành cũng cảnh báo rằng hiện nay các biện pháp hỗ trợ tâm lý dành cho phi công và các nhân sự khác trong ngành hàng không vẫn còn rất hạn chế.

Những vụ tai nạn thảm khốc do phi công tự sát đã thôi thúc các chuyên gia nghiên cứu về sức khỏe tâm thần của phi công. Một số vụ tai nạn, như vụ việc của hãng Germanwings năm 2015 và vụ mất tích của máy bay MH370, đã dấy lên nhiều giả thuyết về sức khỏe tâm thần của phi công.

Lỗ hổng trong hệ thống đánh giá sức khỏe tâm thần phi công cũng là một vấn đề được quan tâm. Các chuyên gia cho biết rằng các yêu cầu khắt khe về sức khỏe tâm thần có thể khiến nhiều phi công cố tình che giấu thông tin sức khỏe hoặc tránh kiểm tra sức khỏe tâm thần vì sợ bị sa thải.

Để giảm thiểu nguy cơ phi công có ý định tự tử chiếm quyền điều khiển máy bay, một số biện pháp đã được đề xuất, như thay đổi thiết kế cửa buồng lái. Tuy nhiên, các nhà chức trách thì phản đối việc thay đổi thiết kế cửa buồng lái, lý giải rằng hệ thống khóa tinh vi hiện nay nhằm ngăn chặn các vụ không tặc xâm nhập buồng lái và cướp máy bay.

Các chuyên gia trong ngành hàng không cho biết cần nhiều hơn nữa các biện pháp khuyến khích phi công và những nhân sự hàng không khác chủ động lên tiếng về sức khỏe tâm thần. Hiệp hội Hàng không Hoàng gia (RAeS) đã công bố một báo cáo làm rõ những thách thức mà các vấn đề sức khỏe tâm thần cùng với sự thiếu hụt hỗ trợ đang đặt ra cho ngành hàng không toàn cầu.

Trung đoàn 940 hoàn thành xuất sắc ban bay đầu tiên tại sân bay Kép, sẵn sàng cho nhiệm vụ diễu binh, diễu hành trong dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh. Hoạt động này đánh dấu bước chuẩn bị quan trọng cho các ban bay tiếp theo và công tác hiệp đồng huấn luyện giữa các đơn vị.

Ngay từ sáng sớm, tại sân bay Kép, mọi công tác chuẩn bị cho ban bay đã diễn ra khẩn trương và nghiêm túc. Các thành phần bảo đảm nhanh chóng vào vị trí, triển khai nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm cao, chấp hành nghiêm kỷ luật, thực hiện đúng quy trình bay, bảo đảm an toàn tuyệt đối. Tất cả các thành phần đều nắm chắc số liệu bay, đường bay, làm tốt công tác hiệp đồng giữa phi công với chỉ huy bay và các máy bay.

Trung đoàn 940 đã chủ động xây dựng kế hoạch bảo đảm an toàn bay, giao nhiệm vụ cụ thể cho lực lượng tham gia thực hiện nhiệm vụ, tổ chức cho chỉ huy bay, phi công học tập quy chế các sân bay cất hạ cánh và dự bị, phương án xử lý các tình huống bất trắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, Trung đoàn 940 đã hoàn thành ban bay đầu tiên tại sân bay Kép với kết quả xuất sắc.

Kết thúc ban bay đầu tiên tại sân bay Kép, 100% các chuyến bay đều hoàn thành tốt nhiệm vụ, đạt mục đích, yêu cầu đề ra và bảo đảm an toàn tuyệt đối về người và trang bị kỹ thuật. Qua hoạt động này, đội ngũ phi công – cán bộ được tiếp tục rèn luyện, củng cố kỹ năng, nâng cao trình độ kỹ thuật – chiến thuật bay, bản lĩnh chỉ huy và khả năng xử lý tình huống trên không, tạo nền tảng vững chắc cho các nhiệm vụ bay phục vụ các hoạt động chào mừng các ngày lễ lớn của dân tộc.

Trước đó, ngày 24-7, 8 chiếc máy bay Yak-130 thuộc Trung đoàn 940, đã chuyển sân thành công từ sân bay Phù Cát ra sân bay Kép, sẵn sàng tham gia nhiệm vụ diễu binh, diễu hành trong Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9. Theo kế hoạch, 9 tốp bay với 30 máy bay gồm trực thăng, C295, C212i, Yak-130, L-39NG, Su-30MK2 sẽ có màn bay chào mừng A80. Trong đó, sẽ sử dụng 3 sân bay cất, hạ cánh gồm Hòa Lạc, Gia Lâm (Hà Nội) và Kép (Bắc Ninh).

Theo đánh giá của thủ trưởng Sư đoàn 371, đây là hoạt động bay có quy mô lớn và phức tạp nhất từ trước đến nay. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và kết quả xuất sắc của ban bay đầu tiên tại sân bay Kép, Trung đoàn 940 đã thể hiện sự sẵn sàng và tự tin để thực hiện nhiệm vụ diễu binh, diễu hành trong dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.

Các phi công máy bay chiến đấu của Mỹ đang được trang bị công nghệ cao để nâng cao kỹ năng bay mà không cần phải thực hiện các chuyến bay thực tế. Công nghệ mô phỏng hiện đại đang được sử dụng để giúp họ chuẩn bị cho các tình huống bay phức tạp và nguy hiểm trong một môi trường an toàn và kiểm soát.

Công nghệ này cho phép phi công mô phỏng các tình huống bay khác nhau, từ chiến đấu không đối không đến tấn công mục tiêu trên mặt đất. Qua đó, họ có thể luyện tập các kỹ năng cần thiết và thực hành các chiến thuật phức tạp khác. Điều này giúp họ chuẩn bị tốt hơn cho các nhiệm vụ thực tế và tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu.

Huấn luyện viên sử dụng các thiết bị mô phỏng hiện đại để tái tạo các tình huống bay thực tế, giúp phi công có thể trải nghiệm và phản ứng với các tình huống nguy hiểm mà không cần phải thực tế thực hiện các chuyến bay. Công nghệ này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn giúp tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả huấn luyện.

Ngoài ra, công nghệ mô phỏng cũng cho phép phi công luyện tập các kỹ năng khác như điều khiển máy bay trong điều kiện thời tiết xấu, xử lý tình huống khẩn cấp và thực hành các chiến thuật phối hợp với các đơn vị khác. Qua đó, giúp họ trở thành phi công chuyên nghiệp và sẵn sàng cho các nhiệm vụ bảo vệ quốc gia.

Các chuyên gia hàng không quân sự đánh giá cao công nghệ mô phỏng hiện đại và cho rằng nó đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao kỹ năng và khả năng sẵn sàng chiến đấu của phi công. Với công nghệ này, các phi công máy bay chiến đấu của Mỹ có thể thực hành và huấn luyện một cách hiệu quả và an toàn hơn.

Ngày 23 tháng 7, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thông báo rằng nước này đã mất một chiếc tiêm kích Mirage 2000 trong một nhiệm vụ bay vào tối ngày 22 tháng 7. Tuy nhiên, ông Zelensky nhấn mạnh rằng máy bay không bị lực lượng Nga bắn hạ.

“Thật không may, chúng tôi đã mất chiến đấu cơ. Một máy bay của Pháp, rất hiệu quả, một trong những chiếc Mirage. Phi công đã thoát hiểm an toàn”, ông Zelensky nói với báo chí. Không quân Ukraine cho biết sự cố xảy ra trong một nhiệm vụ bay vào tối ngày 22 tháng 7 và không có thương vong trên mặt đất.

Phi công đã báo cáo về sự cố, thực hiện các thao tác nghiệp vụ và sử dụng ghế phóng thoát hiểm an toàn. Chiếc Mirage 2000 là một phần của hỗ trợ quân sự mà Pháp cung cấp cho Ukraine nhằm cải thiện năng lực tác chiến trên không. Các phi công và thợ máy Ukraine đã được huấn luyện tại Pháp để vận hành tiêm kích Mirage.

Mẫu máy bay này đã trải qua những sửa đổi để giúp Ukraine đối phó với các biện pháp gây nhiễu của Nga. Mirage 2000 là tiêm kích một động cơ do hãng Dassault Aviation của Pháp chế tạo. Hơn 600 chiếc Mirage đã được xuất xưởng và nằm trong biên chế của một số quốc gia.

Máy bay Mirage 2000 có thể đạt vận tốc 2.700 km/giờ, chiều dài 14 m, sải cánh 9 m, trần bay 18 km, trang bị 9 giá treo vũ khí. Chương trình sản xuất tiêm kích Mirage 2000 đã dừng vào năm 2007. Pháp có kế hoạch loại biên chiến đấu cơ Mirage 2000 để nhường chỗ cho dòng tiêm kích Rafale hiện đại hơn.

Một số chiếc Mirage đã được chuyển giao cho Ukraine, đây cũng là một trong số ít mẫu chiến đấu cơ mà Kyiv nhận được từ các đối tác phương Tây, bên cạnh tiêm kích F-16 do Mỹ sản xuất.

Một sự cố không mong muốn đã xảy ra trong ngành hàng không khi một máy bay chở khách của hãng hàng không SkyWest (Mỹ) buộc phải thực hiện một “hành động hung hãn” nhằm tránh va chạm với một máy bay ném bom B-52 của Không quân Mỹ. Sự việc diễn ra vào ngày 18-7, tại bang Bắc Dakota, Mỹ.

Đoạn video do một nữ hành khách ghi lại cho thấy phi công của máy bay SkyWest đã thông báo với hành khách về việc phải thay đổi hướng bay do khoảng cách giữa máy bay với máy bay phía trước không đủ xa trên đường tiếp cận sân bay quốc tế Minot. Máy bay của SkyWest đang chuẩn bị hạ cánh thì phát hiện ra máy bay ném bom B-52 xuất hiện trên đường bay.

Nữ hành khách Monica Green, người đã ghi lại đoạn video, cho biết phi công đã tường thuật rất chi tiết về mọi thứ đã xảy ra và có thể nhận thấy ông ấy đang run rẩy. Tuy nhiên, bà Green khen ngợi phi công vì đã xử lý tình huống một cách chuyên nghiệp.

Đại diện của SkyWest cho biết tháp kiểm soát không lưu đã cho phép máy bay tiếp cận sân bay nhưng phi công đã quyết định “bay vòng lại khi phát hiện có một máy bay khác xuất hiện trên đường bay của họ”. Không quân Mỹ cũng xác nhận họ đang xem xét các báo cáo về một máy bay quân sự “hoạt động trong cùng không phận” với một máy bay thương mại.

Được biết, một chiếc B-52 thuộc biên chế Căn cứ Không quân Minot đã thực hiện chuyến bay qua Hội chợ Bang Bắc Dakota vào tối ngày 18-7. Chuyến bay Delta3788 do SkyWest vận hành đã hạ cánh an toàn tại sân bay Minot sau khi đánh một vòng trên không. SkyWest đang tiếp tục điều tra vụ việc.

Chiếc máy bay chở khách liên quan đến sự việc là một chiếc Embraer E175, có thể chở tối đa khoảng 80 hành khách. Trong khi đó, chiếc máy bay ném bom B-52 Stratofortress là một trong những máy bay quân sự nổi tiếng của Không quân Mỹ, với khả năng thực hiện nhiều nhiệm vụ chiến lược khác nhau.

SkyWest và Delta vẫn chưa đưa ra tuyên bố chính thức về vụ việc, nhưng sự việc này đã thu hút sự chú ý của công chúng và làm dấy lên quan ngại về an toàn hàng không.

Sau vụ rơi máy bay của Air India gần đây, các câu hỏi về sức khỏe tâm lý của phi công đã được đặt ra, đặc biệt là sau nhiều thảm kịch đã gây rúng động ngành hàng không. Các nhà điều tra đang xem xét hồ sơ y tế của cơ trưởng Sumeet Sabharwal, người điều khiển chuyến bay Air India 171 gặp nạn hôm 12/6, khiến 241 người thiệt mạng.

Theo báo cáo sơ bộ ban đầu, các công tắc điều khiển nhiên liệu đã bị tắt ngay sau khi máy bay cất cánh, dẫn đến mất lực đẩy và rơi xuống khu dân cư ở Ahmedabad. Thông tin cơ trưởng Sabharwal từng nghỉ phép vì lý do tang chế và có dấu hiệu trầm cảm, đã khiến dư luận chú ý tới khía cạnh tâm lý, mặc dù Air India nhấn mạnh chưa thể kết luận điều gì khi cuộc điều tra còn đang diễn ra.

Câu chuyện của Air India 171 không phải là trường hợp đơn lẻ. Ngành hàng không từng chứng kiến nhiều thảm kịch mà nguyên nhân được cho là đến từ nguyên nhân khủng hoảng tâm thần của phi công. Vụ Germanwings năm 2015 khiến 150 người thiệt mạng, xảy ra khi cơ phó Andreas Lubitz cố tình khóa cửa buồng lái, điều khiển máy bay lao vào núi tại Pháp. Điều tra cho thấy Lubitz từng bị trầm cảm nặng, che giấu bệnh và từng tìm kiếm thông tin về cơ chế khóa buồng lái.

Tương tự, giả thuyết về vụ tự sát của cơ trưởng cũng được đặt ra trong vụ mất tích của chuyến bay MH370 năm 2014. Dù chưa có bằng chứng chính thức, cựu Thủ tướng Australia Tony Abbott vào năm 2020 cho biết các quan chức Malaysia từ sớm đã tin đây là một vụ “giết người do tự sát”. Cuộc tìm kiếm chiếc máy bay đã bị đình chỉ vào tháng 1/2017 sau khi không tìm thấy dấu vết nào trong vùng tìm kiếm rộng 46.000 dặm vuông.

Ngoài ra, một vụ tai nạn năm 2013 của hãng hàng không Mozambique cũng được xác định là do cơ trưởng cố tình điều khiển máy bay rơi xuống đất, sau khi nhốt cơ phó bên ngoài buồng lái.

Khi tâm lý không được coi là yếu tố an toàn bay, theo dữ liệu do Bloomberg công bố năm 2022, nếu tính riêng, các vụ tai nạn do phi công tự sát, có thể là nguyên nhân tử vong lớn thứ hai trong các vụ rơi máy bay phương Tây từ năm 2012. Dù vậy, các chuyên gia cho rằng ngành hàng không vẫn chưa có biện pháp đầy đủ để xử lý vấn đề này.

Phi công bắt buộc phải trải qua kiểm tra sức khỏe định kỳ, nhưng nhiều người tránh né vì sợ mất giấy phép bay. Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy hơn 56% phi công Mỹ từng né tránh việc khám sức khỏe vì lo ngại ảnh hưởng đến công việc. Trong khi đó, việc phát hiện sớm các dấu hiệu rối loạn tâm thần vẫn phụ thuộc chủ yếu vào khai báo tự nguyện.

Chuyên gia hàng không Marc Atherton nhận định: “Ngành hàng không toàn cầu có hệ thống quản lý rủi ro rất tốt về kỹ thuật và vận hành, nhưng lại thiếu chiến lược rõ ràng cho sức khỏe tâm thần – yếu tố sống còn trong an toàn bay”.

Tổ chức IPAAC – liên minh quốc tế hỗ trợ đồng nghiệp ngành hàng không – cũng cho rằng sức khỏe tinh thần nên được xem là một phần cấu thành an toàn bay. Họ kêu gọi mở rộng các chương trình hỗ trợ ẩn danh giữa các nhân viên cùng ngành để giúp phát hiện và can thiệp sớm.

Sau thảm kịch Germanwings, một số đề xuất cải tiến thiết kế cửa buồng lái nhằm tránh việc một phi công cố ý nhốt người còn lại bên ngoài – được đưa ra. Tuy nhiên, giới chức cảnh báo thay đổi đó có thể làm tăng nguy cơ bị xâm nhập buồng lái từ bên ngoài.

Năm 2023, Hội Hàng không Hoàng gia Anh (RAeS) công bố báo cáo cảnh báo rằng dù ngành hàng không đã có nỗ lực hỗ trợ nhân viên đối mặt với vấn đề tâm lý, nhưng vẫn thiếu hệ thống quản lý rủi ro tâm thần hiệu quả ngay từ đầu.

“Đã có nhiều tiến bộ toàn cầu trong lĩnh vực này”, ông Dave Fielding – Chủ tịch IPAAC chia sẻ. “Nhưng tất cả vẫn đang ở giai đoạn sơ khai và cần tiếp tục nỗ lực mạnh mẽ hơn”, ông nói.