Nghị định 207/2025 mới đây đã được ban hành, mở rộng quyền chủ động làm mẹ cho phụ nữ độc thân. Theo đó, họ có thể thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bao gồm thụ tinh ống nghiệm IVF, mà không cần phải có quan hệ hôn nhân theo quy định của pháp luật.

Trước đây, tại Nghị định số 10/2015, chỉ những cặp vợ chồng vô sinh và phụ nữ độc thân theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa mới được áp dụng kỹ thuật này. Tuy nhiên, Nghị định 207 đã mở rộng quyền cho nhiều chị em độc thân có nguyện vọng hỗ trợ sinh sản để làm mẹ.

TS.BS Bạch Huy Anh, Phó Giám đốc Trung tâm hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, cho biết nguyên tắc vô danh giữa người hiến và người nhận tinh trùng tiếp tục được duy trì để đảm bảo các quy định về đạo đức và pháp luật. Điều này nhằm đảm bảo rằng quá trình hỗ trợ sinh sản được thực hiện một cách an toàn và đạo đức.

Ông cũng cho biết tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới quy định về ngân hàng tinh trùng yêu cầu những tinh trùng không định danh, không được cho ngẫu nhiên mà phải hoán đổi theo quy định của pháp luật. Tinh trùng phải đạt tiêu chí: Người cho khỏe mạnh, không dị tật, các bệnh di truyền, ở lứa tuổi nhất định, ngoài không định danh phải có trình độ học vấn rất tốt thì mới được đưa vào mẫu ở ngân hàng tinh trùng.

BSCK I Nguyễn Thị Nhã, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, chia sẻ người phụ nữ nào cũng có quyền được sinh con, trong đó có phụ nữ độc thân. Hiện nay, nhiều phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại như bơm tinh trùng vào buồng trứng (IUI), thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)… giúp phụ nữ đơn thân có nguyện vọng đều có thể hiện thực hóa ước mơ làm mẹ của mình.

Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, số phụ nữ chủ động đi trữ trứng tăng nhanh, lên tới vài trăm ca/năm, hầu hết đều là phụ nữ độc thân, độ tuổi trung bình phổ biến là 33-40 tuổi.

Theo Bộ Y tế, kỹ thuật IVF được thực hiện tại Việt Nam từ năm 1998, đến nay đã có hơn 150.000 trẻ ra đời từ kỹ thuật này. Hiện toàn quốc có hơn 50 cơ sở hỗ trợ sinh sản, làm chủ nhiều kỹ thuật tiên tiến trên thế giới, có những trung tâm có tỷ lệ điều trị IVF thành công lên đến 70%, tương đương các trung tâm hỗ trợ sinh sản lớn trên thế giới, với chi phí thực hiện chỉ bằng 1/3 đến 1/5 so với nhiều nước trong khu vực.

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 207/2025/NĐ-CP, quy định về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/10/2025.

Nghị định quy định rõ về việc hiến, nhận, sử dụng, lưu giữ, gửi tinh trùng, noãn, phôi; sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản; điều kiện, hồ sơ, thủ tục, thẩm quyền cho phép cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

Nguyên tắc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo được quy định rõ ràng trong Nghị định. Việc thực hiện hiến tinh trùng, hiến noãn, hiến phôi trong kỹ thuật hỗ trợ sinh sản phải tuân theo nguyên tắc chỉ được hiến tại một cơ sở được phép lưu giữ tinh trùng, lưu giữ noãn, lưu giữ phôi. Tinh trùng, noãn, phôi hiến chỉ được sử dụng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng để sinh con. Việc hiến và nhận tinh trùng, hiến và nhận phôi được thực hiện trên nguyên tắc vô danh giữa người hiến và người nhận.

Chỉ thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản đối với các cặp vợ chồng vô sinh hoặc có chỉ định về y tế và phụ nữ độc thân có nguyện vọng. Vợ chồng nhờ mang thai hộ, người mang thai hộ, trẻ sinh ra nhờ mang thai hộ vì mục đích nhân đạo được đảm bảo an toàn về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình và được pháp luật tôn trọng, bảo vệ.

Để được phép thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phải đáp ứng các điều kiện sau: Có ít nhất 2 năm kinh nghiệm thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm, trong đó 2 năm gần nhất tính đến thời điểm nộp hồ sơ phải thực hiện được tối thiểu là 500 chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm mỗi năm. Cơ sở phải có người tư vấn về y tế là bác sĩ chuyên khoa phụ sản, người tư vấn về tâm lý có trình độ đại học chuyên khoa tâm lý trở lên hoặc bác sĩ có chứng chỉ đào tạo về lĩnh vực tâm lý, người tư vấn về pháp lý có trình độ cử nhân luật trở lên. Người tư vấn về y tế phải là nhân sự của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Người tư vấn về tâm lý, tư vấn pháp lý là nhân sự của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc là nhân sự hợp tác theo quy định của pháp luật.

Thẩm quyền cho phép cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo được quy định rõ ràng. Hồ sơ, thủ tục đề nghị cho phép cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo thực hiện theo hồ sơ, thủ tục điều chỉnh giấy phép hoạt động của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh. Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an quyết định việc cho phép cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thuộc thẩm quyền quản lý được thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

Hồ sơ, thủ tục đề nghị mang thai hộ vì mục đích nhân đạo được quy định cụ thể. Cặp vợ chồng vô sinh gửi hồ sơ đề nghị thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được phép thực hiện kỹ thuật này. Hồ sơ gồm: Đơn đề nghị được thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; Bản xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú của bên mang thai hộ hoặc bên nhờ mang thai hộ hoặc giấy tờ tự chứng minh mối quan hệ thân thích cùng hàng của bên mang thai hộ và bên nhờ mang thai hộ; Giấy tờ chứng minh người mang thai hộ đã từng sinh con; Thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

Sau khi nhận đủ hồ sơ theo quy định, cơ sở được phép thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo phải khám sức khỏe cho người mang thai hộ, cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ; xác nhận về việc người vợ bên nhờ mang thai hộ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản; xác nhận khả năng mang thai hộ của người phụ nữ mang thai hộ.

Trường hợp người mang thai hộ và cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ đáp ứng đủ điều kiện sức khỏe để thực hiện việc mang thai hộ, cơ sở được phép thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo thực hiện và xác nhận về việc tư vấn cho các bên về y tế, tâm lý, pháp lý. Trường hợp người mang thai hộ và cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ không đáp ứng đủ điều kiện sức khỏe để thực hiện việc mang thai hộ, cơ sở phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do trong thời hạn 10 ngày làm việc.

Nghị định 207/2025/NĐ-CP, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1.10.2025, sẽ quy định chi tiết về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Theo đó, chỉ các cặp vợ chồng vô sinh hoặc có chỉ định về y tế và phụ nữ độc thân không có quan hệ hôn nhân theo quy định của pháp luật có nguyện vọng mới được thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Nghị định cũng nhấn mạnh rằng việc hiến tinh trùng, hiến noãn, hiến phôi phải tuân thủ nguyên tắc chỉ được hiến tại một cơ sở được phép lưu giữ và sử dụng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng trên nguyên tắc vô danh. Điều này nhằm đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.

Về thủ tục mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, Nghị định 207/2025/NĐ-CP quy định cụ thể rằng các cặp vợ chồng vô sinh cần gửi hồ sơ đề nghị đến cơ sở khám chữa bệnh được phép thực hiện kỹ thuật này. Hồ sơ bao gồm đơn đề nghị, xác nhận của UBND cấp xã và giấy tờ chứng minh mối quan hệ thân thích. Người mang thai hộ cần chứng minh đã từng sinh con với giấy khai sinh, giấy chứng sinh hoặc bản xác nhận của UBND cấp xã.

Nghị định 207/2025/NĐ-CP cũng định nghĩa rõ về các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Thụ tinh trong ống nghiệm là phương pháp kết hợp noãn và tinh trùng trong ống nghiệm để tạo thành phôi. Thụ tinh nhân tạo là phương pháp đưa tinh trùng đã được lọc rửa vào buồng tử cung để tạo điều kiện thuận lợi cho sự thụ tinh.

Định nghĩa về vô sinh cũng được quy định rõ trong Nghị định. Vô sinh là tình trạng vợ chồng sau một năm chung sống có quan hệ tình dục, không sử dụng biện pháp tránh thai mà người phụ nữ vẫn không có thai; hoặc phụ nữ, nam giới có khuyết tật hoặc tình trạng bệnh lý dẫn đến suy giảm khả năng sinh con.

Với các quy định cụ thể và rõ ràng, Nghị định 207/2025/NĐ-CP kỳ vọng sẽ giúp đảm bảo quyền lợi của các cặp vợ chồng vô sinh và phụ nữ độc thân, đồng thời ngăn chặn những hành vi không lành mạnh liên quan đến hỗ trợ sinh sản.

Đề nghị cơ quan chức năng giải thích chi tiết hơn về Nghị định 207/2025/NĐ-CP và các điều khoản liên quan để người dân hiểu rõ hơn về quy định mới này.

Một thống kê gần đây tại Anh cho thấy xu hướng ngày càng tăng của những người cao tuổi tìm đến phương pháp mang thai hộ để có con, điều này đã gây ra một làn sóng phản đối từ các nhà hoạt động xã hội. Số liệu mới được công bố bởi Cơ quan Tư vấn Tòa án Gia đình và Trẻ em (Cafcass) tiết lộ rằng số lượng đơn đăng ký xin có con thông qua phương pháp mang thai hộ từ những người trên 80 tuổi đang gia tăng đáng kể trong giai đoạn từ 2020 đến 2025.

Mặc dù không cung cấp con số chính xác, nhưng Cafcass đã nhấn mạnh rằng xu hướng người lớn tuổi tại Anh có con nhờ mang thai hộ đang tăng lên nhanh chóng. Trong giai đoạn này, có 416 đơn từ người ở độ tuổi 50 và 43 đơn từ người ở độ tuổi 60. Đặc biệt, số lượng đơn từ nam giới tuổi 50 đã tăng hơn gấp đôi, từ 44 trường hợp vào năm 2020 lên 95 trường hợp vào đầu năm 2025.

Helen Gibson, người sáng lập nhóm vận động Surrogacy Concern, bày tỏ sự ngạc nhiên và lo ngại về xu hướng này. Bà Gibson cho rằng đây là một hành động ích kỷ và chính phủ cần phải cân nhắc kỹ lưỡng về lợi ích của đứa trẻ. Bà cũng nhấn mạnh rằng việc mọi người có thể có con nhờ mang thai hộ hàng chục năm sau khi đã qua tuổi sinh sản tự nhiên là không hợp lý.

Nhiều người lớn tuổi tại Anh đã có con nhờ các phương pháp mang thai hộ, và một số đã tìm đến dịch vụ mang thai hộ ở nước ngoài do luật pháp Anh ngăn cấm các thỏa thuận thương mại. Chính phủ Anh đang được kêu gọi khẩn trương ngăn chặn các đơn xin con theo cách này. Gần đây, một trường hợp đã gây chú ý khi cặp vợ chồng 72 tuổi tại Anh đã được tòa án chấp thuận trở thành cha mẹ hợp pháp của bé trai 14 tháng tuổi, chào đời bằng phương pháp mang thai hộ. Quyết định này được đưa ra bất chấp lo ngại của thẩm phán về việc họ có thể qua đời trước khi con trưởng thành.

Hiện tại, Anh không có giới hạn độ tuổi đối với người muốn có con qua mang thai hộ, nhưng các nhà vận động đang kêu gọi chính phủ hành động để đóng lỗ hổng cho phép mọi người lách luật cấm mang thai hộ thương mại trong nước. Việc này đặt ra câu hỏi về sự cần thiết của việc quản lý và quy định chặt chẽ hơn đối với các trường hợp mang thai hộ, đặc biệt là đối với những người cao tuổi.

Tình hình này cũng đặt ra những vấn đề về mặt đạo đức và xã hội, khi mà ngày càng có nhiều người lớn tuổi muốn có con thông qua phương pháp mang thai hộ. Trong khi một số người cho rằng đây là quyền của mỗi cá nhân, thì một số khác lại lo ngại về tác động tiêu cực đối với đứa trẻ và xã hội.

Cuối cùng, chính phủ Anh cần phải xem xét và cân nhắc kỹ lưỡng về vấn đề này, đồng thời tiến hành các biện pháp cần thiết để đảm bảo rằng quyền lợi của tất cả các bên liên quan, đặc biệt là đứa trẻ, được bảo vệ và đảm bảo.