Chính quyền Hà Nội đang tích cực hoàn thiện dự thảo Nghị quyết với mục tiêu thúc đẩy chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và hướng tới phát triển bền vững. Dự kiến, nghị quyết này sẽ được trình Hội đồng nhân dân thành phố xem xét thông qua tại kỳ họp tháng 9/2025.

Một trong những chính sách nổi bật được đề xuất trong dự thảo là hỗ trợ trực tiếp bằng tiền cho người dân sở hữu xe máy chạy xăng hoặc diesel khi chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh có giá trị từ 15 triệu đồng trở lên. Cụ thể, mức hỗ trợ sẽ là 3 triệu đồng/xe đối với cá nhân, 4 triệu đồng/xe đối với hộ cận nghèo, và 5 triệu đồng/xe đối với hộ nghèo. Mỗi cá nhân sẽ được hỗ trợ tối đa 1 xe đến hết năm 2030.

Ngoài ra, dự thảo cũng đề xuất hỗ trợ vay vốn ưu đãi với lãi suất từ 3–5%/năm và hạn mức 100% giá trị hợp đồng, thời gian vay tối đa 5 năm cho các đơn vị dịch vụ công ích, đơn vị vận tải hành khách và vận tải hàng hóa, cũng như doanh nghiệp đầu tư cơ sở thu hồi, tái chế xe cũ. Điều này nhằm khuyến khích các tổ chức và doanh nghiệp chuyển đổi sang sử dụng phương tiện giao thông xanh.

Để thúc đẩy sự phát triển của phương tiện giao thông xanh, dự thảo còn đề xuất miễn 100% lệ phí trước bạ và lệ phí đăng ký biển số đối với phương tiện giao thông xanh từ ngày nghị quyết có hiệu lực đến hết năm 2030. Chính sách này dự kiến sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong việc chuyển đổi sang phương tiện thân thiện với môi trường.

Dự thảo nghị quyết cũng đề xuất lộ trình thí điểm và mở rộng vùng cấm phương tiện cá nhân chạy xăng/diesel. Theo đó, thành phố sẽ thí điểm hạn chế xe máy chạy xăng từ ngày 1/1/2026 đến 30/6/2026, sau đó cấm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong Vành đai 1 từ ngày 1/7/2026 và trong Vành đai 2 từ ngày 1/1/2028. Đồng thời, hạn chế ô-tô cá nhân dùng xăng/diesel trong Vành đai 2 từ ngày 1/1/2028 và mở rộng ra Vành đai 3 từ ngày 1/1/2030. Từ năm 2035-2050, thành phố sẽ hạn chế xe cơ giới không phải phương tiện xanh theo từng cấp độ.

Để đảm bảo thực hiện mục tiêu trên, Ủy ban nhân dân thành phố yêu cầu phải có tối thiểu 10% chỗ đỗ xe tại công trình hiện hữu có trụ sạc trước cuối năm 2026 và tối thiểu 30% chỗ đỗ tại dự án mới phải có trụ sạc. Các dự án đầu tư hạ tầng trạm sạc công cộng sẽ được ngân sách hỗ trợ 70% lãi vay ngân hàng trong 5 năm đầu.

Hà Nội cũng sẽ ưu tiên đầu tư trụ sạc trên vỉa hè, khuyến khích lắp trạm nạp hydrogen, nhiên liệu sạch. Thành phố khuyến khích mạnh mẽ các nhà đầu tư tham gia phát triển hạ tầng giao thông năng lượng sạch qua hình thức PPP (đối tác công-tư) và sẽ được ưu tiên giao đất và hỗ trợ 100% tiền thuê đất tại các vị trí quy hoạch đến hết năm 2033.

Hà Nội đang lên kế hoạch tăng tỷ lệ sử dụng xe máy điện vào trung tâm thành phố trong thời gian tới. Theo đó, từ năm 2027, thành phố dự kiến tăng tỷ lệ xe máy điện lên 10%, năm 2028 là 20% và đến năm 2030, tỷ lệ này sẽ tăng lên 60%. Mục tiêu này nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường và thực hiện chỉ thị của Thủ tướng về việc giảm thiểu xe máy chạy bằng xăng.

TS Nguyễn Xuân Thuỷ, chuyên gia giao thông – đô thị, cho rằng việc hạn chế xe cá nhân, phương tiện chạy bằng xăng, dầu ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM là cần thiết. Tuy nhiên, cần có cách làm phù hợp để cư dân toàn thành phố dần từ bỏ xe cá nhân và chuyển đổi sang xe điện. Ông Thuỷ đề xuất Hà Nội cần hỗ trợ người dân một khoản tiền đủ để thay đổi phương tiện. Khoảng 200 tỉ đồng sẽ cần được bỏ ra để hỗ trợ người dân chuyển đổi xe xăng sang xe điện, với mức hỗ trợ cho mỗi phương tiện là 15 triệu đồng.

Cũng theo ông Thuỷ, Hà Nội cần tăng cường đầu tư các tuyến metro xuyên tâm, hướng tâm và nâng cao tỷ lệ đúng giờ của các tuyến xe buýt. Điều này sẽ giúp người dân chủ động thời gian và thu hút được lượng khách tham gia. Việc đầu tư vào hạ tầng giao thông công cộng sẽ giúp giảm tải giao thông và ô nhiễm môi trường, đồng thời tạo ra một môi trường sống lành mạnh và bền vững cho cư dân thành phố.

Ông Dương Đức Tuấn, Phó Chủ tịch UBND Hà Nội, khẳng định sẽ nghiên cứu những chương trình, kế hoạch tổng thể để triển khai Chỉ thị của Thủ tướng. Theo đó, TP sẽ nghiên cứu một cơ chế chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện phù hợp nhất cho nhân dân, đặc biệt là người sử dụng phương tiện chạy bằng xăng dầu trong khu vực Vành đai 1. Hà Nội cũng sẽ đẩy nhanh các dự án metro, cấu trúc lại hệ thống xe buýt… cố gắng nâng tỉ lệ vận tải hành khách công cộng trước mắt cho Vành đai 1 lên gấp đôi so với tỉ lệ chung của toàn TP, bảo đảm 40%.

Để đạt được mục tiêu tăng tỷ lệ sử dụng xe máy điện vào trung tâm thành phố, Hà Nội cần có lộ trình cụ thể và thực hiện đồng bộ các giải pháp. Thành phố cần tăng cường đầu tư vào hạ tầng giao thông công cộng, hỗ trợ người dân chuyển đổi sang xe điện và đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích của việc sử dụng xe điện. Đồng thời, cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp để khuyến khích người dân sử dụng xe điện, giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường và xây dựng một môi trường sống bền vững cho cư dân thành phố.

Hiện nay, nhiều thành phố trên thế giới đã áp dụng các biện pháp hạn chế xe máy chạy bằng xăng và khuyến khích sử dụng xe điện. Việc này đã giúp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống cho cư dân thành phố. Hà Nội có thể học hỏi kinh nghiệm từ các thành phố khác để tìm ra giải pháp phù hợp cho tình hình thực tế của thành phố.