Chiều ngày 25/7, Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) đã tổ chức Hội nghị sơ kết Kế hoạch 356/KH-BCA-C06 về việc thu nhận mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tham dự và phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Thủ tướng đã bày tỏ sự xúc động và đau lòng khi nhắc đến số liệu thống kê về những người đã hy sinh vì Tổ quốc, bao gồm khoảng 652.000 thương binh, hơn 132.000 Bà mẹ Việt Nam anh hùng và khoảng 320.000 người bị ảnh hưởng bởi chất độc hóa học. Đây là những con số nói lên sự hy sinh to lớn của dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập và tự do.

Kế hoạch 356 của Bộ Công an là một chương trình quy mô lớn, mang giá trị nhân văn sâu sắc, hướng đến mục tiêu xác định danh tính cho các liệt sĩ còn thiếu thông tin, những người con đã hóa thân vào đất mẹ, đang yên nghỉ tại hàng nghìn nghĩa trang trên khắp cả nước. Thông qua kế hoạch này, Bộ Công an và các cơ quan chức năng đã tích cực triển khai các hoạt động thu nhận mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ để phục vụ việc xác định danh tính.

Tính đến ngày 20/7, toàn quốc đã thu nhận được hơn 57.000 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ. Căn cứ thông tin 128 hài cốt liệt sĩ được quy tập về nghĩa trang liệt sĩ Đức Cơ – Gia Lai do Cục Chính sách Bộ Quốc phòng cung cấp, C06 đã chỉ đạo và phối hợp với công an địa phương rà soát để thu mẫu ADN thân nhân 89 liệt sĩ. Kết quả, C06 đã phối hợp với Cục Người có công (Bộ Nội vụ) hoàn thành hồ sơ công nhận danh tính liệt sĩ đối với 16 anh hùng liệt sĩ. Đây là kết quả bước đầu triển khai ngân hàng Gen (ADN) của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết đất nước ta có hơn 1,2 triệu liệt sĩ, trong đó, khoảng 900.000 hài cốt đã được quy tập về các nghĩa trang. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn khoảng 300.000 hài cốt liệt sĩ đã được an táng nhưng chưa xác định được danh tính. Thủ tướng bày tỏ trăn trở trước thực tế rằng thời gian đang trôi đi, điều kiện khí hậu, môi trường khắc nghiệt khiến việc tìm kiếm và xác minh danh tính liệt sĩ ngày càng khó khăn hơn. Trong khi đó, thân nhân liệt sĩ, những người mong mỏi được đón phần mộ người thân trở về, ngày một già yếu, thậm chí nhiều người đã không còn.

Thủ tướng chỉ đạo rằng cần phải đột phá, hành quân nhanh hơn để chạy đua với thời gian. Đây là cuộc chạy đua vì ký ức, vì đạo lý và vì tương lai. Xác định ADN không chỉ là thao tác kỹ thuật sinh học, mà còn là chìa khóa phục hồi ký ức lịch sử cho thân nhân gia đình liệt sĩ, là công cụ để kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai. Việc này thể hiện sự tri ân sâu sắc, là giá trị đạo lý và nhân văn đặc biệt của dân tộc Việt Nam.

Thủ tướng nhấn mạnh rằng mục tiêu của chúng ta là đưa được nhiều liệt sĩ trở về với tên tuổi, với quê hương, gia đình, để không một liệt sĩ nào bị lãng quên, không một gia đình liệt sĩ nào còn phải chờ đợi, mong ngóng trong vô vọng. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, sự ủng hộ và tham gia tích cực của người dân, cũng như sự hỗ trợ và đầu tư cần thiết cho hoạt động này.

Để thực hiện mục tiêu trên, Chính phủ sẽ tiếp tục quan tâm và hỗ trợ cho hoạt động thu nhận mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ; đồng thời đề nghị các cơ quan, tổ chức và nhân dân tích cực tham gia và ủng hộ hoạt động này.

Trong những ngày tháng 7 này, trên dải đất hình chữ S, nhiều gia đình đã tìm được người thân là các anh hùng, liệt sĩ trong niềm hạnh phúc vô bờ bến. Sau hàng chục năm tìm kiếm, giọt nước mắt của niềm khắc khoải mong chờ đã rơi xuống khi tên tuổi, địa chỉ của liệt sĩ được trả lại đúng nghĩa.

Việc kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và công nghệ ADN đã đem lại hy vọng đoàn tụ cho nhiều gia đình, góp phần xoa dịu những mất mát, hy sinh của các thân nhân liệt sĩ. 16 gia đình đã nhận được tin vui khi mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ trùng khớp, giúp xác định được danh tính của các anh hùng, liệt sĩ sau hàng chục năm mất tích.

Trong số này, có gia đình bà Nguyễn Thị Lan, em gái của liệt sĩ Nguyễn Quốc Hội, đã tìm thấy hài cốt của anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bà Lan chia sẻ, năm 1972, anh trai đi bộ đội thì đến 1973, gia đình nhận được giấy báo tử ở mặt trận phía Nam và không biết hy sinh ở đâu. Gia đình nhận được kỷ vật của anh trai là đồng hồ, ba lô… nhưng không có thông tin về nơi hy sinh.

Hằng năm, ngày giỗ của anh trai, gia đình vào nhà thờ làm lễ cầu nguyện, còn đến ngày 27/7, ở địa phương tổ chức thắp hương ngoài nghĩa trang, gia đình bà Lan đều đi và khấn cầu mong anh trai linh thiêng báo mộng về. Sau khi thu nhận mẫu ADN, bà Lan và gia đình đã nhận được kết quả trùng khớp, giúp xác định được hài cốt của anh trai. “Không có niềm vui nào hơn lúc này, chúng tôi đã tìm thấy anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm” – bà Lan chia sẻ.

Tương tự, gia đình bác Nguyễn Văn Mão, tỉnh Nghệ An, cũng đã tìm thấy hài cốt của anh trai, liệt sĩ Nguyễn Duy Thanh, sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bác Mão tâm sự, năm 1971, anh trai hy sinh, nhưng gia đình không biết nơi hy sinh. Sau đó, gia đình bác Mão vào tỉnh Quảng Trị tìm 2 lần nhưng không thấy mộ, không tìm thấy bất cứ thông tin nào.

Còn tại tỉnh Thanh Hóa, gia đình bác Trịnh Văn Lai đã tìm thấy liệt sĩ Trịnh Văn Hai, được xác định chính xác thông qua mẫu ADN của thân nhân. Bác Lai tâm sự, bố mất sớm, một mình mẹ nuôi 4 anh chị em. Trước khi mất, mẹ dặn phải cố gắng tìm được phần mộ, đưa anh Hai về quê với tiên tổ, với bố mẹ.

Bộ Công an đã thu nhận 20.911 mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Quá trình triển khai của cán bộ, chiến sĩ được thực hiện ân cần, niềm nở với tinh thần phục vụ nhân dân. Bộ Công an đã đạt được kết quả bước đầu giúp xác định danh tính của 16 anh hùng, liệt sĩ.

Bộ Công an đang tiếp tục phối hợp với các đơn vị xây dựng và mở rộng Ngân hàng Gen (ADN) của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính để bù đắp các mất mát to lớn đối với các gia đình liệt sĩ và trả lại danh tính cho các anh hùng, liệt sĩ.