Một cuộc điều tra an ninh mạng gần đây đã tiết lộ những mối liên hệ đáng lo ngại giữa nhóm tin tặc APT39, được cho là có sự hậu thuẫn của chính quyền Iran, và công ty an ninh mạng Amnban. Vụ việc này không chỉ dẫn đến việc rò rỉ hàng gigabyte dữ liệu nhạy cảm mà còn phanh phui hoạt động gián điệp mạng có tổ chức, đe dọa đến an toàn hàng không và bảo mật cá nhân trên toàn cầu.

Công ty Amnban được thành lập vào năm 2018 với sự hậu thuẫn của các cựu sinh viên Đại học Sharif và Đại học Amir Kabir, ban đầu quảng bá là đơn vị chuyên về thử nghiệm xâm nhập và tư vấn bảo mật hợp pháp. Tuy nhiên, dữ liệu bị rò rỉ gần đây đã cho thấy một bức tranh hoàn toàn khác: công ty này bị cáo buộc là vỏ bọc cho nhóm APT39 (còn gọi là Chafer), chuyên thu thập thông tin tình báo mạng cho Bộ Tình báo Iran (MOIS).

Các tài liệu bị đánh cắp cho thấy Amnban không chỉ bị xâm nhập mà còn trực tiếp vận hành các chiến dịch thu thập dữ liệu nhạy cảm như hộ chiếu, địa chỉ, ảnh chân dung và thông tin liên hệ của hàng triệu hành khách hàng không trên toàn thế giới. Những dữ liệu này có thể bị sử dụng để theo dõi, đánh cắp danh tính, thậm chí phục vụ mục đích vi phạm nhân quyền.

Một số nhân vật chủ chốt của công ty Amnban đã bị nêu tên, bao gồm CEO Behnam Amiri, người từng bị tình báo quốc tế cảnh báo, và Ali Kamali, hacker từng bị FBI trừng phạt vì các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng của Mỹ. Ngoài ra, đặc vụ Hamed Mashayekhi của MOIS cũng được cho là thường xuyên lui tới trụ sở Amnban.

Từ các hãng hàng không đến sàn tiền số: Mục tiêu toàn cầu

Dưới danh nghĩa đào tạo OSINT (tình báo nguồn mở), Amnban đã tiến hành do thám hàng loạt hãng hàng không như Emirates, Qatar Airways, Turkish Airlines, Etihad, Kenya Airways… cùng các công ty vận chuyển lớn như FedEx, DHL, USPS, và cả các thực thể của Nga. Dữ liệu cho thấy các chiến dịch có quy mô lớn, có tổ chức và nhắm đến cả đồng minh lẫn đối thủ của Iran.

Không dừng lại ở đó, nhóm còn nhắm đến sàn giao dịch tiền số như KuCoin, Binance, CoinSwitch… bằng cách sử dụng kỹ thuật xã hội tinh vi như tạo hồ sơ giả trên LinkedIn để lừa đảo nhân viên, dụ họ cài mã độc, hoặc thu thập thông tin hệ thống qua các liên kết theo dõi.

Hạ tầng hỗ trợ chiến dịch này bao gồm hàng trăm máy chủ ảo và hệ thống gửi email giả mạo được phân bố toàn cầu, cho phép vận hành liên tục các hoạt động lừa đảo, đánh cắp dữ liệu, kiểm soát từ xa, đe dọa nghiêm trọng đến an ninh hàng không và mạng lưới tài chính quốc tế.

Sự cố này là lời cảnh báo mạnh mẽ về rủi ro đến từ các hoạt động gián điệp mạng do nhà nước tài trợ. Các tổ chức hàng không, công nghệ và tài chính cần khẩn cấp đánh giá lại hệ thống bảo mật, trong khi cộng đồng quốc tế cần phối hợp hành động để đối phó với những mối đe dọa có tổ chức như APT39.

Ngày 15-7, Hội nghị trí tuệ nhân tạo (AI) TP HCM đã được tổ chức bởi Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TP HCM (ITPC), Công viên Phần mềm Quang Trung (QTSC) và nền tảng kết nối đổi mới sáng tạo BambuUP. Hội nghị này tập trung vào các vấn đề và ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong thời đại công nghệ số hiện nay.

Ông Nguyễn Thanh Lâm, Trưởng Trung tâm An ninh mạng – QTSC, cho biết rằng AI đang phát triển nhanh chóng và trở nên thông minh, phổ biến hơn trong cuộc sống hàng ngày. Đa số người dùng internet hiện nay đều sử dụng ít nhất 2 công cụ AI trong số nhiều công cụ như ChatGPT, Gemini, Grok… Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ AI cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro khi tội phạm mạng lợi dụng AI để tạo video deepfake, gửi email lừa đảo tinh vi, khó phát hiện.

Đặc biệt, gần đây Google đã giới thiệu Veo3 – mô hình AI có khả năng tạo video với độ chân thực cao, khó phân biệt bằng mắt thường. Ông Lâm khuyến nghị rằng AI đang trở thành công cụ đắc lực cho hacker để tạo ra nhiều biến thể ransomware, tấn công diện rộng và không lĩnh vực nào có thể miễn nhiễm. Do đó, ngoài kiến thức và kỹ năng bảo mật, doanh nghiệp cần chủ động đầu tư vào giải pháp bảo vệ phù hợp.

Bên cạnh đó, ông Phan Ngọc Ánh, Giám đốc Công ty TNHH Công nghệ Năng lượng Alena, cho biết AI đang được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như nhận diện khuôn mặt, in báo cáo và gửi dữ liệu đến các bộ phận điều hành. Dự báo trong thời gian tới, AI sẽ tiếp tục được nâng cấp để cho phép xử lý và gửi báo cáo theo thời gian thực.

Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh rằng với sự phát triển nhanh chóng của AI, cần có hành lang pháp lý để kiểm soát việc sử dụng công nghệ này, ngăn chặn các nguy cơ bị theo dõi, rò rỉ dữ liệu hay bị khai thác vào mục đích xấu.