Thị trường đóng tàu toàn cầu dự kiến sẽ đạt gần 200 tỷ USD vào năm 2030, trong khi thị trường cơ khí chế tạo phục vụ năng lượng tái tạo cũng được dự báo sẽ bùng nổ. Công ty Cổ phần Dịch vụ và Sản xuất dầu khí (PVSM) đang chuẩn bị kỹ lưỡng để tận dụng cơ hội này. Với mục tiêu trở thành đơn vị mạnh trong lĩnh vực đóng mới và sửa chữa phương tiện nổi trong khu vực, PVSM đặt mục tiêu doanh thu lũy kế hơn 300 triệu USD vào năm 2030.

Theo các tổ chức dự báo hàng hải quốc tế, quy mô thị trường đóng mới và sửa chữa tàu biển toàn cầu dự kiến đạt gần 200 tỷ USD vào năm 2030. Tại thị trường trong nước, tổng nhu cầu đóng mới bổ sung và thay thế đội tàu vận tải biển của Việt Nam giai đoạn từ nay đến năm 2030 vào khoảng 4-5 triệu DWT. PVSM đã xác lập mục tiêu sẽ đóng vai trò lớn hơn trong chuỗi giá trị hàng hải và cơ khí dầu khí.

Để đạt được mục tiêu này, PVSM sẽ hoàn thiện 2 cầu tàu trang trí và ụ tàu số 2 trong giai đoạn 2026-2030, tăng năng lực sửa chữa tàu gấp 5-6 lần hiện nay. Công ty cũng đang đàm phán các đơn hàng có giá trị lớn, bao gồm hợp đồng đóng mới 2 tàu Suezmax với tổng giá trị 160 triệu USD.

Bên cạnh đó, PVSM cũng định hướng dịch chuyển sang lĩnh vực cơ khí chế tạo phục vụ ngành năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió ngoài khơi. Công ty sẽ xây dựng Trung tâm Đào tạo nội bộ để đào tạo công nhân với kỹ năng mới, đáp ứng nhu cầu của ngành.

PVSM cũng sẽ mở rộng liên kết với các nhà sản xuất trong nước để phát triển chuỗi cung ứng công nghiệp phụ trợ và tận dụng hệ sinh thái ngành để tăng tốc. Công ty đã có nền tảng nội lực vững vàng, định hướng chiến lược rõ ràng và sự chủ động trong mở rộng thị trường, tạo cơ hội để vươn lên và đóng góp nhiều hơn cho ngành đóng tàu và cơ khí năng lượng, dầu khí của đất nước.

Với những bước chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược rõ ràng, PVSM đang hướng tới mục tiêu trở thành một trong những đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực đóng mới và sửa chữa phương tiện nổi tại Việt Nam và trong khu vực. Đồng thời, công ty cũng đang tích cực góp phần vào sự phát triển của ngành năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió ngoài khơi, nhằm đáp ứng nhu cầu năng lượng sạch và giảm thiểu tác động môi trường.

Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, với tiềm năng to lớn về điện mặt trời, điện gió ngoài khơi, sinh khối và hydrogen xanh. Tuy nhiên, hành lang pháp lý cho năng lượng tái tạo tại Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức, bao gồm sự phân mảnh, thiếu nhất quán và không đáp ứng được tốc độ phát triển nhanh chóng của các loại hình điện mới. Điều này đang trở thành rào cản kìm hãm dòng vốn đầu tư và gia tăng rủi ro chính sách đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Về tiềm năng năng lượng tái tạo, Việt Nam có khả năng sản xuất điện mặt trời lên đến 963.000 MW, với số giờ nắng trung bình hàng năm cao, đặc biệt tập trung ở các tỉnh miền Trung và miền Nam. Ngoài ra, theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam cũng có tiềm năng điện gió lớn nhất Đông Nam Á, ước đạt 513.360 MW. Những con số này cho thấy tiềm năng to lớn mà Việt Nam có thể tận dụng để phát triển năng lượng tái tạo.

Tuy nhiên, các chuyên gia chỉ ra rằng, chính sách năng lượng tái tạo tại Việt Nam đang phân tán ở nhiều luật, dẫn đến sự chồng chéo và thiếu phối hợp liên ngành. Các rào cản khác bao gồm cơ chế đấu thầu, giá điện, và hợp đồng mua bán điện còn thiếu minh bạch và hay thay đổi, khiến rủi ro tài chính tăng cao. Thêm vào đó, hệ thống truyền tải hiện tại chưa sẵn sàng để tiếp nhận lượng điện phân tán từ các nguồn tái tạo.

Nhìn ra thế giới, nhiều quốc gia như Đức, Trung Quốc, Hàn Quốc đã ban hành Luật Năng lượng tái tạo từ rất sớm, tạo nên bước ngoặt chiến lược cho quá trình chuyển dịch năng lượng. Luật không chỉ đóng vai trò là công cụ điều tiết thị trường mà còn là lời cam kết dài hạn của Chính phủ với người dân và doanh nghiệp về việc ưu tiên phát triển năng lượng sạch.

Các chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng tái tạo cho rằng, Việt Nam cần tích hợp nhiều yếu tố tiên tiến vào Luật Năng lượng tái tạo. Điều này không chỉ bảo đảm nguyên tắc ưu tiên năng lượng sạch mà còn thúc đẩy cạnh tranh minh bạch và chia sẻ lợi ích công bằng giữa nhà đầu tư và cộng đồng. Luật cần quy định rõ ràng về quy hoạch tổng thể quốc gia cho các nguồn năng lượng tái tạo, cơ chế xác lập giá theo thị trường có điều tiết, và cơ chế chia sẻ rủi ro và ưu đãi tín dụng.

TS. Hoàng Xuân Quốc, Phó Trưởng Ban Tư vấn và Phản biện Hội Dầu khí Việt Nam, nhận định rằng việc xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh và hoàn thiện cho sự phát triển năng lượng tái tạo là cần thiết. Bà Phạm Thuý Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cũng nhấn mạnh rằng việc ban hành Luật về năng lượng tái tạo là hết sức cần thiết để giải quyết những bất cập và sự chưa đồng bộ trong hệ thống pháp luật hiện hành.

Việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo không chỉ giúp giải quyết các thách thức chính sách mà còn là hiện thực hóa quyết tâm chính trị trong chuyển đổi năng lượng. Đây cũng là bước đi chiến lược để kích hoạt hàng loạt dự án đang chờ cơ chế, khơi thông dòng vốn quốc tế, tạo dựng hệ sinh thái năng lượng sạch và củng cố vị thế Việt Nam trong bản đồ chuyển đổi năng lượng toàn cầu. Với những nỗ lực này, Việt Nam có thể tận dụng tối đa tiềm năng năng lượng tái tạo của mình, đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế và bảo vệ môi trường.

Trong bối cảnh hiện nay, khi thế giới đang hướng tới các nguồn năng lượng tái tạo để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, điện gió ngoài khơi đang nổi lên như một trong những giải pháp quan trọng. Tại Việt Nam, tiềm năng của điện gió ngoài khơi được đánh giá là rất lớn, đặc biệt là ở các vùng biển có tốc độ gió mạnh. Để tận dụng được nguồn năng lượng tái tạo này, quá trình phân bổ quyền đầu tư vào điện gió ngoài khơi cần được thực hiện một cách hiệu quả và minh bạch.

Theo khuyến nghị của Ngân hàng Thế giới (World Bank), quá trình phân bổ quyền đầu tư vào điện gió ngoài khơi tại Việt Nam có thể được thực hiện qua hai giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên được gọi là ‘Cửa sổ mở’ (open door), trong đó các nhà đầu tư sẽ tự đề xuất các khu vực khảo sát phù hợp. Sau đó, Nhà nước sẽ xem xét các đề xuất này dựa trên các tiêu chí rõ ràng, bao gồm năng lực tài chính, kinh nghiệm kỹ thuật và khả năng triển khai dự án của nhà đầu tư. Giai đoạn này cho phép các nhà đầu tư có cơ hội tham gia vào thị trường điện gió ngoài khơi tại Việt Nam một cách linh hoạt, nhưng vẫn đảm bảo được các yêu cầu về năng lực và kỹ thuật.

Giai đoạn thứ hai trong lộ trình phát triển điện gió ngoài khơi tại Việt Nam là ‘Đấu thầu cạnh tranh’ (competitive auction). Sau khi đã xây dựng được quy hoạch không gian biển và hạ tầng truyền tải phù hợp, Nhà nước sẽ tổ chức đấu thầu các khu vực cụ thể. Trong giai đoạn này, các nhà đầu tư sẽ cạnh tranh với nhau để giành quyền đầu tư vào các khu vực đã được xác định. Tiêu chí để lựa chọn nhà đầu tư chiến thắng sẽ dựa trên đề xuất giá điện thấp nhất kèm theo các điều kiện kỹ thuật phù hợp. Giai đoạn này không chỉ giúp đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong phân bổ quyền đầu tư mà còn tạo điều kiện để giảm thiểu chi phí và tăng hiệu quả trong việc phát triển điện gió ngoài khơi.

Áp dụng lộ trình hai giai đoạn như khuyến nghị của World Bank, Việt Nam có thể tận dụng được lợi ích từ điện gió ngoài khơi một cách hiệu quả. Giai đoạn ‘Cửa sổ mở’ cho phép thu hút được nhiều nhà đầu tư tham gia, tạo điều kiện cho sự phát triển của thị trường. Trong khi đó, giai đoạn ‘Đấu thầu cạnh tranh’ giúp tối ưu hóa chi phí và đảm bảo tính cạnh tranh, minh bạch trong phân bổ nguồn lực. Điều này không chỉ góp phần vào việc đạt được mục tiêu về năng lượng tái tạo mà còn hỗ trợ phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Để triển khai lộ trình này thành công, việc xây dựng quy hoạch không gian biển và hạ tầng truyền tải phù hợp là cực kỳ quan trọng. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, nhà đầu tư và các chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng. Bên cạnh đó, việc thiết lập các tiêu chí rõ ràng và minh bạch cho cả hai giai đoạn là yếu tố then chốt để đảm bảo quá trình phân bổ quyền đầu tư diễn ra công bằng và hiệu quả.

Ngoài ra, việc khuyến khích và hỗ trợ các nhà đầu tư trong nước và quốc tế tham gia vào phát triển điện gió ngoài khơi thông qua các chính sách ưu đãi phù hợp cũng cần được quan tâm. Điều này không chỉ giúp tăng cường đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo mà còn góp phần vào việc chuyển dịch năng lượng và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Tóm lại, lộ trình hai giai đoạn trong phân bổ quyền đầu tư vào điện gió ngoài khơi tại Việt Nam được đánh giá là một giải pháp hiệu quả và khả thi. Việc triển khai lộ trình này không chỉ giúp tận dụng được tiềm năng của điện gió ngoài khơi mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của kinh tế – xã hội Việt Nam.