Trung Quốc đã công bố một nỗ lực quan trọng nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng dân số đang ngày càng trầm trọng. Quyết định này được đưa ra sau khi nước này nới lỏng chính sách sinh con, cho phép các gia đình có thể sinh con thứ ba. Theo thông báo của chính phủ Trung Quốc, họ sẽ cung cấp trợ cấp nuôi con hằng năm là 3.600 nhân dân tệ (khoảng 500 USD) cho mỗi trẻ em sinh từ ngày 1/1/2025 trở đi, cho đến khi trẻ tròn ba tuổi, không phân biệt là con thứ mấy trong gia đình. Trẻ em sinh trước thời điểm này nhưng vẫn chưa đủ 3 tuổi cũng sẽ được hưởng trợ cấp dựa trên số tháng còn lại.

Đây là lần đầu tiên chính phủ trung ương Trung Quốc triển khai một chương trình trợ cấp nuôi con trên phạm vi toàn quốc. Trước đó, hơn 20 tỉnh thành trên khắp Trung Quốc đã từng thử nghiệm trợ cấp nuôi con ở nhiều cấp độ địa phương khác nhau. Chính sách này được đưa ra trong bối cảnh dân số Trung Quốc đã suy giảm trong ba năm liên tiếp, với năm 2024 ghi nhận giảm 1,39 triệu người, còn 1,4083 tỷ người. Theo các mô hình nhân khẩu học của Liên hợp quốc, dân số Trung Quốc có thể giảm từ khoảng 1,4 tỷ người hiện nay xuống còn 800 triệu người vào năm 2100.

Hàng chục năm thực thi nghiêm ngặt chính sách một con không chỉ làm giảm tỷ lệ sinh mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng xã hội và niềm tin vào việc sinh con. Mặc dù chính sách này được xem là một bước ngoặt lớn trong việc chuyển tiền trực tiếp đến hộ gia đình và có thể đặt nền tảng cho các hình thức hỗ trợ tài khóa lớn hơn trong tương lai, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng đà phục hồi này có thể chỉ là tạm thời và không đồng đều. Các rào cản lớn đối với quyết định sinh con của các cặp vợ chồng bao gồm đà tăng trưởng kinh tế chậm chạp, bất ổn gia tăng, chi phí nuôi con cao ngất ngưởng, cạnh tranh khốc liệt và bất bình đẳng giới sâu sắc.

Trên thực tế, nhiều chính quyền địa phương đã triển khai các khoản trợ cấp nhằm khuyến khích sinh con. Hiện đã có hơn 20 chính quyền cấp tỉnh tại Trung Quốc thực hiện các chính sách trợ cấp nuôi con. Dân số Trung Quốc không chỉ suy giảm mà còn đang già hóa nhanh chóng, làm dấy lên lo ngại về tương lai của hệ thống lương hưu quốc gia.

Tuy nhiên, với việc chính phủ Trung Quốc cam kết hỗ trợ tài chính trực tiếp cho các gia đình có trẻ nhỏ, hy vọng rằng đà suy giảm dân số sẽ được đảo ngược. Việc triển khai trợ cấp nuôi con trên phạm vi toàn quốc được kỳ vọng sẽ giúp cải thiện tỷ lệ sinh và giảm bớt gánh nặng tài chính cho các gia đình khi nuôi con. Đồng thời, chính sách này cũng có thể góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế và đảm bảo sự bền vững của hệ thống lương hưu quốc gia trong tương lai.

Tuổi thọ trung bình của người dân Nhật Bản tiếp tục duy trì ở mức cao, với phụ nữ Nhật Bản dẫn đầu bảng xếp hạng trong 40 năm liên tiếp. Theo báo cáo mới công bố của Bộ Y tế và Lao động Nhật Bản, tuổi thọ trung bình của phụ nữ nước này trong năm 2024 là 87,13 tuổi, giảm nhẹ 0,01 tuổi so với năm trước. Trong khi đó, tuổi thọ trung bình của nam giới là 81,09 tuổi, không thay đổi so với năm trước đó.

Mặc dù giảm nhẹ, nhưng tuổi thọ trung bình của phụ nữ Nhật Bản vẫn giữ vững vị trí đầu bảng trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ có thống kê và công bố số liệu tuổi thọ của người dân. Nam giới Nhật Bản có tuổi thọ trung bình xếp thứ 6, sau một số nước như Thụy Điển, Thụy Sĩ, Na Uy… Điều này cho thấy sự chênh lệch về tuổi thọ giữa nam và nữ ở Nhật Bản vẫn còn khá lớn.

Báo cáo của Bộ Y tế và Lao động Nhật Bản cũng chỉ ra rằng, tỷ lệ chết do các bệnh tim mạch đã giảm đáng kể, trong khi các ca tử vong do tuổi già sức yếu gia tăng nhanh chóng. Đồng thời, tỷ lệ người cao tuổi, từ 65 tuổi trở lên, trong cơ cấu dân số của nước này đã tăng lên mức 30% – cao nhất từ trước đến nay. Người từ 75 tuổi trở lên đang chiếm khoảng 18% tổng dân số.

Các chuyên gia dự tính, với tốc độ dân số lão hóa và giảm tự nhiên 14 năm liên tiếp như hiện nay, đến năm 2040, tỷ lệ người cao tuổi của Nhật Bản sẽ là khoảng 35% và có thể cao hơn. Điều này đặt ra những thách thức lớn cho chính phủ Nhật Bản trong việc đảm bảo an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi.

Chính phủ Nhật Bản đang coi đây là tình trạng khẩn cấp ở cấp độ quốc gia và đang áp dụng nhiều biện pháp đồng bộ để giải quyết. Việc tăng tỷ lệ người cao tuổi trong dân số đang trở thành một vấn đề cấp thiết, đòi hỏi sự quan tâm và đầu tư lớn từ chính phủ và xã hội. Nhật Bản đang nỗ lực tìm kiếm các giải pháp để đối phó với tình trạng lão hóa dân số và đảm bảo sự phát triển bền vững trong tương lai.

Bộ Y tế và Lao động Nhật Bản đang tích cực triển khai các biện pháp nhằm giải quyết tình trạng lão hóa dân số và đảm bảo an sinh xã hội cho người cao tuổi. Tuy nhiên, vẫn cần có sự chung tay của toàn xã hội để giải quyết triệt để vấn đề này.

Khi nhắc đến sự phát triển dân số, các chuyên gia thường đề cập đến khái niệm “đỉnh dân số” – thời điểm mà dân số của một quốc gia đạt mức cao nhất trước khi bắt đầu giảm. Mới đây, một dự báo cập nhật đã chỉ ra rằng Hoa Kỳ, nền kinh tế hàng đầu thế giới, có khả năng chưa đạt đỉnh dân số trong thế kỷ này, ngụ ý rằng dân số nước này sẽ tiếp tục tăng trưởng sau năm 2100.

Dữ liệu từ Báo cáo Triển vọng Dân số Thế giới năm 2024 của Liên hợp quốc đã cung cấp những thông tin quan trọng về thời điểm dự kiến đạt đỉnh dân số của 40 nền kinh tế trên toàn thế giới. Báo cáo này đã tính toán dựa trên các yếu tố như tỷ lệ sinh, tỷ lệ tử vong và số lượng dân số nhập cư ròng để đưa ra các dự báo chính xác. Dự báo cho thấy rằng nhiều quốc gia châu Phi, bao gồm Nigeria, Ethiopia và Cộng hòa Dân chủ Congo, sẽ tiếp tục trải qua sự tăng trưởng dân số đáng kể trong nhiều thập kỷ tới và dự kiến đạt đỉnh vào cuối thế kỷ này.

Ngược lại, phần lớn các nền kinh tế châu Á và châu Âu đang đối mặt với tình trạng dân số ổn định hoặc bắt đầu xu hướng giảm. Điều này đặt ra những thách thức mới cho các quốc gia trong việc quản lý và phát triển nguồn nhân lực, cũng như đảm bảo các dịch vụ xã hội và kinh tế cho dân số đang thay đổi.

Riêng đối với Việt Nam, theo dự báo, nước ta sẽ đạt đỉnh dân số khoảng 110 triệu dân vào năm 2049. Thông tin này đã đặt ra những thách thức và cơ hội cho Việt Nam trong việc quản lý và phát triển nguồn nhân lực, đảm bảo các dịch vụ xã hội và kinh tế cho dân số tăng, cũng như duy trì sự phát triển bền vững trong tương lai.

Việc hiểu và nắm bắt được xu hướng dân số sẽ giúp các quốc gia, trong đó có Việt Nam, có thể đưa ra những quyết sách phù hợp để phát triển bền vững. Bằng cách đánh giá và dự đoán chính xác xu hướng dân số, các nhà hoạch định chính sách có thể chủ động xây dựng các chiến lược phát triển kinh tế – xã hội phù hợp, đảm bảo sự thịnh vượng và ổn định cho đất nước.

Xu hướng dân số thế giới đang thay đổi và việc cập nhật các dự báo dân số là hết sức cần thiết. Với sự hỗ trợ của các báo cáo và dự báo như Báo cáo Triển vọng Dân số Thế giới năm 2024 của Liên hợp quốc, các quốc gia có thể có cái nhìn sâu sắc hơn về tương lai dân số của mình, từ đó có những quyết định sáng suốt để đối phó với những thách thức và cơ hội mà sự thay đổi dân số mang lại.

Không chỉ dừng lại ở việc dự báo, việc thực hiện các chính sách dân số hiệu quả cũng đóng vai trò quan trọng. Các quốc gia cần triển khai các biện pháp phù hợp nhằm tối ưu hóa lợi ích từ sự tăng trưởng dân số, đồng thời giảm thiểu các tác động tiêu cực. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, các tổ chức quốc tế và cộng đồng dân xã hội.

Nhìn chung, việc dự báo và quản lý dân số là một nhiệm vụ quan trọng trong việc xây dựng một tương lai bền vững cho tất cả các quốc gia trên thế giới. Bằng cách hiểu rõ và ứng phó với xu hướng dân số, chúng ta có thể hướng tới một tương lai ổn định và thịnh vượng cho toàn nhân loại.