Tại TP.HCM, kinh tế ban đêm đang trở thành một phần quan trọng của nền kinh tế, với hơn 5.680 doanh nghiệp và hộ kinh doanh hoạt động tập trung ở các phường trung tâm như Bến Thành, Sài Gòn, Tân Định. Tuy nhiên, công tác quản lý thuế đối với khu vực kinh tế này đang đối mặt nhiều khó khăn.

Cơ quan Thuế TP.HCM cho biết, doanh thu ban đêm chiếm hơn một nửa tổng doanh thu của các doanh nghiệp và hộ kinh doanh trên địa bàn. Đặc biệt, trên các tuyến phố trọng điểm như Nguyễn Huệ, Bùi Viện, Lý Tự Trọng, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão, Lê Thánh Tôn, Thái Văn Lung…, hoạt động mua bán, vui chơi, giải trí, ẩm thực vào ban đêm rất nhộn nhịp.

Ông Bùi Quang Trung, trưởng Thuế cơ sở 1, cho biết đã rà soát và xác định có 5.680 người nộp thuế đang hoạt động kinh tế đêm tại bốn phường trung tâm, gồm 3.550 doanh nghiệp và 2.130 hộ kinh doanh, chiếm lần lượt 13% và 26% tổng số người nộp thuế tại địa bàn.

Khảo sát của Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM (HIDS) cũng ghi nhận 40% doanh nghiệp được hỏi có doanh thu ban đêm chiếm hơn 50% tổng doanh thu trong ngày, chủ yếu là nhà hàng – quầy bar, gym và cửa hàng tiện lợi 24h.

Thời gian đông khách nhất kéo dài từ 20h – 22h hằng ngày. Cùng với sự phát triển nhanh của kinh tế ban đêm, công tác quản lý thuế cũng được TP.HCM tăng cường nhằm hạn chế thất thu.

Ông Bùi Quang Trung cho biết đã rà soát và xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý thuế đối với những đối tượng có hoạt động kinh tế ban đêm, đồng thời tiến hành kiểm tra chống thất thu thuế.

Trong đó, đã lập kế hoạch kiểm tra chuyên đề chống thất thu với 280 doanh nghiệp, truy thu, xử phạt 125 doanh nghiệp với số tiền hơn 11 tỉ đồng, giảm lỗ 112 tỉ đồng, giảm khấu trừ thuế 2,8 tỉ đồng.

Sau khi cơ quan thuế tăng cường thanh tra, kiểm tra và quản lý thì số thu từ hộ kinh doanh ban đêm có chuyển biến tích cực, thu được 32 tỉ đồng, tăng 64% so với cùng kỳ.

Tổng thu thuế từ doanh nghiệp trong sáu tháng đầu năm 2025 cũng tăng 13,6% so với cùng kỳ năm 2024. Có 2.816 doanh nghiệp và 250 hộ kinh doanh hoạt động kinh tế ban đêm đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Tuy nhiên, cơ quan thuế vẫn đối mặt nhiều thách thức trong việc kiểm soát nghĩa vụ kê khai thực tế. Về chính sách thuế, nhiều doanh nghiệp lập chi nhánh ở phường trung tâm nhưng kê khai thuế tại trụ sở chính đặt ở nơi khác, gây khó khăn trong quản lý địa bàn.

Một số chuỗi lớn như Lavender Hotel, Sushi Tei, Dynasty House… đều kê khai tập trung về công ty mẹ tại cơ sở thuế khác, dù có hàng trăm điểm kinh doanh nằm trên địa bàn do Thuế cơ sở 1 phụ trách.

Điều này gây khó khăn cho Thuế cơ sở 1 trong việc quản lý kiểm đếm người nộp thuế, kiểm soát doanh thu và nghĩa vụ thuế tại cơ sở.

Bên cạnh đó, chi nhánh phụ thuộc, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh thành lập tại địa chỉ các phường do Thuế cơ sở 1 quản lý, có phát sinh bán vé các tour nghỉ dưỡng, du lịch, khách sạn, kinh doanh nhà hàng, bán sản phẩm cao cấp như Cigar Habanos nhưng hạch toán phụ thuộc, kê khai tại công ty chính ở tỉnh khác nên không kiểm soát được doanh thu, chi phí phát sinh.

Một số tổ chức, cá nhân lợi dụng việc hai pháp nhân hoặc một pháp nhân hoặc một nhóm làm ăn chung thành lập hai doanh nghiệp hoặc một doanh nghiệp và một hộ kinh doanh tại cùng địa chỉ để né tránh nghĩa vụ kê khai thuế, gây khó khăn trong việc xác định doanh thu thực tế.

Khi Thuế cơ sở 1 kiểm tra thì doanh nghiệp, hộ kinh doanh nộp hồ sơ tạm ngừng, giải thể, sau đó thành lập pháp nhân mới.

Ngoài ra còn có tình trạng nhiều doanh nghiệp kinh doanh ngành nghề có điều kiện như massage, karaoke thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng trên giấy phép kinh doanh chỉ đăng ký ngành nghề là spa, chăm sóc da, làm đẹp, dịch vụ ăn uống đơn thuần… để trốn tránh nghĩa vụ kê khai, nộp thuế tiêu thụ đặc biệt.

Để giải quyết những vấn đề trên, ông Trung cho biết Thuế cơ sở 1 kiến nghị Bộ Tài chính sớm ban hành cơ chế hậu kiểm đối với hoạt động cấp phép kinh doanh, nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng chính sách thông thoáng để lập nhiều pháp nhân, hộ kinh doanh trùng địa chỉ, ngành nghề, thương hiệu,… với mục đích trốn tránh nghĩa vụ thuế, mua bán hóa đơn, gây thất thu ngân sách.

Đồng thời kiến nghị điều chỉnh quy định về phân cấp quản lý thuế theo hướng cho phép các chi nhánh, địa điểm kinh doanh trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn, dịch vụ cao cấp, kinh tế ban đêm thực hiện kê khai, nộp thuế tại nơi trực tiếp hoạt động sản xuất – kinh doanh, theo hình thức hạch toán độc lập.

Việc này nhằm siết chặt quản lý, chấm dứt tình trạng chi nhánh đặt tại các phường trung tâm nhưng kê khai thuế tại trụ sở chính ở địa bàn khác, vốn là lỗ hổng lớn dẫn đến thất thu ngân sách trong thời gian qua.

Theo HIDS, khi khảo sát khách quốc tế, ẩm thực là lựa chọn phổ biến nhất vào buổi tối. Cụ thể hơn 86% chọn đến nhà hàng; hơn 62% đi pub, bar và hơn 44% chọn đến các quán cà phê.

Trung bình mỗi khách quốc tế chi 50 USD (hơn 1,3 triệu đồng) cho các hoạt động ban đêm.

Thuế cơ sở 1 TP.HCM cho biết đã thành lập ba tổ thuế chuyên trách nhằm tăng cường quản lý thuế với hoạt động kinh tế đêm, đảm bảo 100% người nộp thuế đã đăng ký kinh doanh đều được đưa vào quản lý thuế.

Các hành vi ngừng, nghỉ kinh doanh trái phép hoặc trốn thuế được xử lý nghiêm.

Nơi này cũng thành lập các tổ công tác để rà soát người nộp thuế theo ngành nghề trên từng tuyến đường, hẻm và lập sơ đồ quản lý, triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Người nộp thuế đủ điều kiện phải đăng ký sử dụng theo quy định.

Trong đó, dữ liệu giao dịch tài khoản và thiết bị POS từ ngân hàng được đối chiếu với doanh thu kê khai.

Hóa đơn điện tử cũng được kiểm soát chặt, so sánh đầu vào, đầu ra với quy mô thực tế.

Các cơ sở spa, massage, karaoke… bị kiểm tra ngành nghề thực tế so với giấy phép, phối hợp chéo với dữ liệu từ Sở Y tế.

Đồng thời, chi phí hoạt động như thuê mặt bằng, điện nước, nhân công được đánh giá để xác minh tính trung thực.

Cơ quan thuế cũng rà soát các trường hợp lập nhiều pháp nhân hoặc kết hợp hộ và doanh nghiệp tại cùng địa chỉ nhằm chia nhỏ doanh thu, né thuế.

Đẩy mạnh chống thất thu thuế với kinh tế đêm là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cơ quan thuế trong thời gian tới.

Từ ngày 1/7, nhiều tên gọi cơ quan thuế và chức danh người có thẩm quyền trong lĩnh vực thuế sẽ được thay đổi để phù hợp với việc tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy cơ quan thuế các cấp. Cục Thuế (Bộ Tài chính) vừa có văn bản hướng dẫn xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước trong các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý thuế.

Cụ thể, tên gọi ‘Chi cục Thuế khu vực’ sẽ được đổi thành ‘Thuế tỉnh, thành phố’, trong khi ‘Đội Thuế cấp huyện’ được đổi thành ‘Thuế cơ sở’. Về chức danh, ‘Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực’ trở thành ‘Trưởng Thuế tỉnh, thành phố’, và ‘Đội trưởng Đội Thuế cấp huyện’ đổi thành ‘Trưởng Thuế cơ sở’.

Một số chức danh khác như Chi cục trưởng Thuế thương mại điện tử và Chi cục trưởng Thuế doanh nghiệp lớn vẫn giữ nguyên. Cục Thuế yêu cầu các Trưởng Thuế tỉnh, thành phố phổ biến và quán triệt đầy đủ các nội dung phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền chính quyền địa phương hai cấp liên quan đến lĩnh vực thuế và quản lý thuế.

Đáng chú ý, thẩm quyền quyết định xóa nợ thuế đối với doanh nghiệp, hợp tác xã có khoản nợ từ 15 tỷ đồng trở lên sẽ do Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định, theo phân quyền của Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, các thẩm quyền được phân định cho UBND cấp xã tại Nghị định 125/2025 bao gồm quyết định thành lập Hội đồng tư vấn thuế cấp xã, ban hành quyết định cưỡng chế, phối hợp cấp và thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, hợp tác xã.

Các nội dung sửa đổi, bổ sung để phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp tại Thông tư 40 của Bộ Tài chính. Về Hội đồng tư vấn thuế cấp xã, thành phần của Hội đồng sẽ có sự thay đổi và Trưởng Thuế cơ sở sẽ căn cứ thành phần và danh sách tham gia Hội đồng tư vấn thuế để đề nghị Chủ tịch UBND cấp xã ra quyết định thành lập Hội đồng tư vấn thuế.

Trách nhiệm kiểm tra và tổng hợp báo cáo cũng sẽ được điều chỉnh cho phù hợp với mô hình mới. Thẩm quyền quyết định miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp sẽ được UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ủy quyền cho UBND cấp xã.