Ngày 21-7, Cơ quan an ninh Ukraine (SBU) đã thông báo về việc bắt giữ một quan chức cấp cao thuộc Cục Chống tham nhũng quốc gia Ukraine (NABU) vì nghi ngờ thực hiện hành vi gián điệp cho Nga. Theo cáo buộc, người này đã chuyển thông tin quan trọng cho Nga ít nhất 60 lần, tạo cơ sở cho những lo ngại về an ninh quốc gia.

Cùng ngày, SBU cũng tiến hành điều tra đối với một điều tra viên cấp cao của NABU, người bị tình nghi làm trung gian giúp cha mình bán cây gai dầu công nghiệp cho Nga. Những cáo buộc này đã làm dấy lên mối quan ngại về sự liên quan của một số cá nhân trong các hoạt động bất hợp pháp có liên quan đến xung đột Nga – Ukraine.

Ngoài ra, một số cá nhân khác bị cáo buộc có liên hệ với đảng phái bị cấm hoạt động của chính trị gia Fedir Khrystenko, người đã rời khỏi Ukraine sau khi xung đột nổ ra vào năm 2022. Những động thái này cho thấy nỗ lực của Ukraine trong việc trấn áp các hoạt động được cho là có hại cho an ninh và ổn định quốc gia.

Cục Điều tra nhà nước Ukraine cũng thông báo đã gửi thông báo tới 3 nhân viên NABU liên quan đến các vụ tai nạn giao thông gây thương tích xảy ra từ 2 đến 4 năm trước. Tuy nhiên, NABU đã phản ứng mạnh mẽ rằng chiến dịch truy quét này đã vượt ra ngoài các vấn đề an ninh quốc gia, khi bao gồm cả các cáo buộc không liên quan như các vụ tai nạn giao thông đã xảy ra nhiều năm trước.

NABU cho biết ít nhất 70 cuộc khám xét đã được thực hiện với 15 nhân viên của cục này mà không có sự chấp thuận của tòa án. Trong phần lớn các trường hợp, căn cứ cho những hành động này là sự liên quan của các cá nhân trong các vụ tai nạn giao thông đường bộ. NABU thừa nhận một số trường hợp có liên quan đến Nga, nhưng khẳng định nguy cơ Nga xâm nhập là có thật và không thể dùng lý do đó để ‘dừng toàn bộ hoạt động’ của NABU.

Tổ chức Minh bạch quốc tế cho rằng các cuộc khám xét cho thấy chính quyền Ukraine đang gây áp lực lớn lên các cơ quan chống tham nhũng. Họ kêu gọi Tổng thống Volodymyr Zelensky đảm bảo tính độc lập cho các cơ quan này, để họ có thể tiếp tục hoạt động hiệu quả trong việc chống tham nhũng.

Các đại sứ G7 tại Kiev cũng bày tỏ quan ngại và cho biết sẽ thảo luận vụ việc với giới lãnh đạo Ukraine. Những phản ứng này thể hiện mối quan tâm quốc tế về tình hình và yêu cầu Ukraine bảo vệ các cơ quan chống tham nhũng, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong hoạt động của họ.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 23-7 cho biết, giới lãnh đạo nước này đang tích cực lắng nghe tiếng nói của người dân, sau các cuộc biểu tình phản đối chính phủ thông qua dự luật mới. Ông Zelensky khẳng định, trong vòng hai tuần tới, các cơ quan thực thi pháp luật và phòng chống tham nhũng của Ukraine sẽ trình bày một kế hoạch hành động chung nhằm tăng cường hệ thống tư pháp.

Thông tin này được công bố chỉ một ngày sau khi ông Zelensky ký ban hành luật mới, bất chấp làn sóng biểu tình lớn nhất kể từ khi xung đột với Nga bùng phát vào năm 2022. Người biểu tình lo ngại rằng, luật này sẽ làm suy yếu tính độc lập của hai cơ quan chống tham nhũng chủ chốt là Cục Chống Tham nhũng Quốc gia (NABU) và Văn phòng Công tố viên Chống Tham nhũng Đặc biệt (SAPO).

Ông Zelensky nhấn mạnh rằng, tất cả các bên liên quan đều đã nghe thấy tiếng nói của người dân và hiểu rõ kỳ vọng của họ về một nền tư pháp được bảo đảm và các cơ quan vận hành hiệu quả. Tổng thống Ukraine cũng khẳng định cam kết của mình trong việc duy trì và tăng cường hệ thống tư pháp công bằng và hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của người dân.

Trước đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã bày tỏ quan ngại sâu sắc với Tổng thống Zelensky về đạo luật được cho là làm suy yếu quyền lực của NABU và SAPO. Người phát ngôn Ủy ban châu Âu Guillaume Mercier cho biết, bà von der Leyen đã đề nghị chính phủ Ukraine giải trình về đạo luật này và nhấn mạnh rằng tôn trọng pháp quyền và chống tham nhũng là những nguyên tắc cốt lõi của Liên minh châu Âu (EU). EU đang mong đợi Ukraine thực hiện các biện pháp cần thiết để đảm bảo tính độc lập của các cơ quan chống tham nhũng.

Trong bối cảnh hiện nay, Ukraine đang nỗ lực để đáp ứng các yêu cầu của EU và duy trì ổn định trong nước. Việc thông qua dự luật mới đã gây ra nhiều tranh cãi và phản ứng từ người dân, các tổ chức xã hội dân sự và cộng đồng quốc tế.

Do đó, để lấy lại niềm tin của người dân và đảm bảo sự ổn định, chính phủ Ukraine cần phải có những bước đi cụ thể và hiệu quả nhằm tăng cường hệ thống tư pháp và các cơ quan chống tham nhũng. Người dân Ukraine đang chờ đợi những hành động cụ thể từ chính phủ để giải quyết các vấn đề liên quan đến tham nhũng và bảo vệ quyền lợi của họ.