Chiều ngày 22-7, tại TP.HCM, Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội đã tổ chức buổi khảo sát về việc thực hiện chính sách, pháp luật trong phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả. Tình hình sản xuất và kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả hiện nay đang diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi.

Bác sĩ Nguyễn Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM, cho biết trên địa bàn TP hiện có 164 bệnh viện công lập cùng hàng chục ngàn cơ sở sản xuất, kinh doanh dược phẩm và thực phẩm. TP.HCM cũng là đầu mối phân phối thuốc lớn cho cả nước. Trong lĩnh vực thực phẩm, TP quản lý hơn 13.700 cơ sở kinh doanh, 2.800 cơ sở sản xuất – chế biến, hàng ngàn bếp ăn, siêu thị, chợ đầu mối và cửa hàng tiện lợi.

Theo bác sĩ Nam, hoạt động sản xuất, kinh doanh thuốc và thực phẩm giả hiện nay đang diễn biến rất phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Đây là hành vi phi pháp nhưng mang lại lợi nhuận cao, nên các đối tượng ngày càng manh động và khó kiểm soát. Quá trình sản xuất thuốc giả thường được tổ chức tại nhiều địa điểm cùng lúc, nhằm gây khó khăn cho việc phát hiện. Các đối tượng sử dụng mạng xã hội, ứng dụng giao hàng tận nơi để mua bán, che giấu địa điểm giao dịch.

Khu vực sản xuất thường nằm ở nhà không số, nơi vắng người qua lại hoặc được nguỵ trang dưới vỏ bọc công ty hợp pháp, gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc kiểm tra, xử lý. Liên quan đến sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, bác sĩ Nam cho biết các đối tượng thường nhắm đến các mặt hàng có giá trị cao. Thay vì sản xuất hàng loạt, họ chọn cách xé lẻ, sản xuất nhỏ giọt theo đơn hàng, tiêu thụ đến đâu làm đến đó. Đặc biệt, người đặt hàng không được tiếp cận nơi sản xuất, nhằm hạn chế nguy cơ bị lộ và qua mặt cơ quan chức năng.

Trước đây, hàng giả lưu thông trên thị trường đa số là sản phẩm làm giả bao bì, tem nhãn mạo danh sản phẩm thật; tập trung vào những loại mặt hàng có sức tiêu thụ lớn, các thương hiệu lớn trên thị trường. Hiện nay, một số cơ sở sản xuất hàng giả còn tinh vi hơn khi tự thiết kế mẫu sản phẩm chưa được cấp phép lưu hành, tự đặt tên cơ sở sản xuất, in giả số đăng ký hoặc số công bố sản phẩm. Các đối tượng cũng sử dụng mã vạch, mã QR và tem chứng nhận giả nhằm đánh lừa các điểm bán lẻ và người tiêu dùng.

Trong thời gian qua, TP.HCM đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng thuốc, ngăn chặn tình trạng thuốc giả, thực phẩm giả thuốc kém chất lượng lưu hành trên thị trường. Cụ thể, Công an TP.HCM đã phát hiện nhiều vụ việc quy mô lớn. Điển hình như một vụ thu giữ hơn 1.160 thùng thuốc giả trị giá hàng tỉ đồng cùng dây chuyền sản xuất hiện đại và nguyên liệu không rõ nguồn gốc.

Một vụ khác do Công an TP.HCM phối hợp với Công an tỉnh Bình Dương triệt phá cho thấy cơ sở sản xuất sữa giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng như Abbott Ensure, Glucerna với tổng giá trị lên đến 14,5 tỉ đồng. Các đối tượng thường xuyên thay đổi địa điểm, chỉ bán hàng qua mạng để tránh bị phát hiện.

Từ năm 2024 đến giữa năm 2025, Sở Y tế và Sở An toàn thực phẩm TP.HCM đã kiểm tra hàng chục ngàn cơ sở, xử phạt hàng trăm trường hợp sản xuất kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả với tổng số tiền phạt lên đến hàng tỉ đồng, áp dụng các biện pháp như đình chỉ hoạt động, thu hồi sản phẩm và tiêu hủy hàng giả.

Riêng trong tháng cao điểm từ 15-5 đến 15-6, TP.HCM xử lý 3.341 vụ, khởi tố 2 vụ với 6 bị can. Để tăng cường hiệu quả quản lý, TP.HCM đã triển khai cổng tra cứu hành nghề y dược và công khai danh sách cơ sở vi phạm trên các cổng thông tin điện tử. Hệ thống quản lý thuốc quốc gia được áp dụng để theo dõi vòng đời thuốc.

Tuy nhiên, theo bác sĩ Nam, cuộc chiến chống thuốc giả, thực phẩm giả vẫn còn nhiều thách thức. Lực lượng kiểm tra còn mỏng, trong khi số lượng cơ sở sản xuất, kinh doanh quá lớn. Các đối tượng vi phạm ngày càng tinh vi, đặc biệt là lợi dụng thương mại điện tử để buôn bán, gây khó khăn trong việc phát hiện và xử lý.

Từ thực tiễn đó, TP.HCM kiến nghị Quốc hội sửa đổi Bộ luật Hình sự, tăng khung hình phạt đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả. Đồng thời, thành phố đề xuất Chính phủ nâng mức xử phạt hành chính, xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông để quản lý hoạt động thương mại điện tử.

TP cũng đề nghị Bộ Y tế đẩy mạnh số hóa dữ liệu kiểm nghiệm, bổ sung thiết bị kiểm tra nhanh và hoàn thiện các quy định liên quan đến an toàn thực phẩm. Bộ Tài chính được kiến nghị sớm hướng dẫn việc xây dựng kho lưu trữ tang vật phục vụ điều tra và xét xử.

Trong bối cảnh hiện nay, tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đang trở thành một vấn đề nhức nhối và cấp thiết trong xã hội. Hậu quả của tình trạng này không chỉ dừng lại ở việc gây thiệt hại cho các doanh nghiệp chân chính mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi và sự an toàn của người tiêu dùng. Điều đáng nói là tình trạng này không chỉ diễn ra ở các kênh bán hàng truyền thống mà còn lan tràn trên các nền tảng thương mại điện tử, làm cho việc quản lý và kiểm soát trở nên phức tạp hơn.

Tại tọa đàm ‘Nói không với hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng’ do Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp cùng Ban Chỉ đạo Cuộc vận động ‘Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam’ tổ chức, các chuyên gia và doanh nghiệp đã tập trung thảo luận về vấn đề này. Ông Hoàng Thế Nhu, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty May10, đã chia sẻ về những khó khăn mà công ty đang phải đối mặt. Theo ông, tình trạng hàng giả mạo danh thương hiệu May10 đang tràn lan trên mạng xã hội, với các đối tượng thường lập các công ty hoặc fanpage, website với tên gọi gần giống như ‘May Mười’, ‘May10 Hà Nội’ để gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Chúng thường quảng cáo sản phẩm dưới danh nghĩa ‘đồng phục công sở’, ‘hàng xuất dư’, ‘xả kho’ với giá rẻ nhưng chất lượng thì kém.

Ông Dương Mạnh Hùng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, cũng cho biết rằng các đối tượng sản xuất hàng giả đang ngày càng tinh vi. Chúng sử dụng những thủ đoạn mới như khai hải quan không đúng thực tế hàng hóa, che giấu nguồn gốc lô hàng vi phạm. Đặc biệt, một hình thức mới đang xuất hiện là trao đổi giữa hàng thật với hàng giả. Điều này không chỉ làm cho việc quản lý trở nên khó khăn mà còn ảnh hưởng đến uy tín của các doanh nghiệp chân chính.

Các chuyên gia nhận định rằng cuộc chiến chống hàng giả cần sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống và mỗi người dân. Sự đồng lòng và trách nhiệm của cả cộng đồng, đặc biệt là vai trò của người tiêu dùng và báo chí, là rất quan trọng. Khi người tiêu dùng có đủ thông tin, kỹ năng nhận diện và dũng cảm nói không với hàng giả, đó chính là lá chắn hữu hiệu để bảo vệ thương hiệu, bảo vệ thị trường trong nước.

Tóm lại, cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng cần sự vào cuộc đồng bộ từ cơ quan chức năng, doanh nghiệp và chính người tiêu dùng. Sự quyết tâm và phối hợp chặt chẽ giữa các bên sẽ giúp nâng cao hiệu quả trong công tác chống hàng giả, đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Để biết thêm thông tin về vấn đề này, bạn có thể truy cập vào https://kinhtedothi.vn/ để cập nhật những tin tức mới nhất.

Trong phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 7, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đưa ra các yêu cầu quan trọng đối với một số dự án luật đang được xem xét. Dự án luật sửa đổi Thương mại điện tử được nhấn mạnh cần phải có các công cụ giám sát hiệu quả và các biện pháp xử lý nghiêm khắc đối với các trường hợp hàng giả, hàng nhái, đặc biệt là thuốc giả và thực phẩm giả. Người đứng đầu Chính phủ khẳng định rằng việc quản lý thương mại điện tử cần phải được thực hiện một cách linh hoạt và thích ứng với tình hình mới, trong khi vẫn đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh quan điểm ‘phòng hơn chống’ trong dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Phòng, chống ma túy. Theo đó, phòng ngừa sẽ được coi là cơ bản, chiến lược và lâu dài. Điều này cho thấy sự chuyển đổi trọng tâm trong công tác phòng, chống ma túy, từ chỉ tập trung vào việc chống lại các hoạt động tội phạm ma túy sang cả việc phòng ngừa những hành vi này.

Đối với dự án luật Hàng không dân dụng Việt Nam, Thủ tướng yêu cầu luật này cần phục vụ kiến tạo phát triển và huy động nguồn lực tư nhân. Ngoài ra, cần đẩy mạnh hợp tác công tư trong phát triển các hãng hàng không, sân bay, logistics hàng không và đô thị sân bay. Điều này kỳ vọng sẽ tạo ra sự phát triển mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực hàng không dân dụng, góp phần thúc đẩy nền kinh tế.

Về dự án luật Báo chí, Thủ tướng nhấn mạnh rằng cần hoàn thiện các quy định pháp luật về quản lý và phát triển báo chí. Những quy định này cần phải đáp ứng yêu cầu của tình hình và bối cảnh mới, đặc biệt là sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số và truyền thông hiện đại. Việc này nhằm đảm bảo rằng hệ thống báo chí có thể hoạt động hiệu quả và phù hợp với sự thay đổi không ngừng của xã hội hiện đại.

Cuối cùng, Thủ tướng yêu cầu các bộ trưởng cần tập trung chỉ đạo và khẩn trương hoàn thiện hồ sơ các dự án luật theo đúng quy định. Mục tiêu là trình Quốc hội xem xét và thông qua trong thời gian sớm nhất. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng và đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các dự án luật là cần thiết để đáp ứng yêu cầu xây dựng pháp luật và quản lý xã hội.