Một nghiên cứu mới đây đã tiết lộ thông tin thú vị về nguồn gốc của khoai tây hiện đại. Theo đó, tổ tiên của khoai tây là kết quả của sự lai ghép tự nhiên cách đây 9 triệu năm giữa một loài cà chua hoang và một họ hàng xa có tên Etuberosum. Sự kiện này đã tạo ra một loài thực vật mới có khả năng hình thành củ, cơ quan lưu trữ dinh dưỡng giúp cây trồng thích nghi với môi trường lạnh giá dần tại dãy Andes.

Trong công bố trên tạp chí khoa học Cell, một nhóm các nhà sinh học tiến hóa và chuyên gia giải mã gene quốc tế đã công bố lời giải bất ngờ về nguồn gốc của khoai tây. Họ đã phân tích 450 bộ gene từ các giống khoai tây hoang và thuần hóa, và kết quả cho thấy khoảng 14 triệu năm trước, cà chua hoang và Etuberosum từng cùng tách ra từ một tổ tiên chung.

Đến khoảng 9 triệu năm trước, sự lai giống tự nhiên giữa hai nhánh này đã tạo ra loài cây có khả năng mọc củ, tiền thân của khoai tây hiện đại. Etuberosum chỉ gồm 3 loài, có hình dáng hoa và lá giống khoai tây nhưng không mọc củ. Các loài này hiện nay chỉ xuất hiện ở một số nơi biệt lập như đảo Juan Fernández giữa Thái Bình Dương và rừng nhiệt đới ở Chile.

Việc tiến hóa để mọc củ đã giúp khoai tây có lợi thế vượt trội trong môi trường khắc nghiệt, từ đó mở rộng chủng loài và tạo nên sự đa dạng phong phú như ngày nay. Giáo sư Sanwen Huang, chủ tịch Viện Khoa học nông nghiệp nhiệt đới Trung Quốc, trưởng nhóm nghiên cứu, chia sẻ rằng khám phá gene ẩn sau củ khoai tây có thể giúp các nhà nghiên cứu tạo ra giống khoai mới thích nghi tốt hơn với biến đổi khí hậu, sâu bệnh hay khô hạn.

Hiện đã có hơn 100 loài khoai tây hoang mọc củ, dù không phải loài nào cũng ăn được do chứa độc tố. Khoai tây hiện là cây lương thực quan trọng thứ ba toàn cầu, chỉ sau lúa mì và lúa gạo, góp phần vào 80% lượng calo nhân loại tiêu thụ. Hiểu được nguồn gốc tiến hóa của khoai tây có thể giúp các nhà nghiên cứu tạo ra giống khoai mới với đặc tính tốt hơn.

Tổ chức Lương nông của Liên Hiệp Quốc (FAO) đã quyết định lấy năm 2008 là Năm quốc tế khoai tây, nhằm tôn vinh giá trị của loại củ này. Khoai tây vẫn là cứu cánh tại nhiều vùng khô hạn, mùa hè ngắn và địa hình cao, nơi mà lúa hay ngô không thể trồng được. Và nguồn gốc kỳ lạ của loài củ này, một sự kết hợp tình cờ giữa hai giống cây chẳng liên quan, lại chính là điều khiến nó đặc biệt.

Mùa hè là thời gian cơ thể dễ mất nước và cần được chăm sóc đặc biệt để duy trì sức khỏe. Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp với thời tiết có thể giúp tăng cường sức khỏe, trong khi một số loại thực phẩm có thể gây phản tác dụng. Dưới đây là một số loại thực phẩm nên hạn chế trong mùa hè.

Các loại thực phẩm cay nóng như ớt, gừng, tỏi, hạt tiêu có thể sinh ra nhiệt trong cơ thể, khiến cơ thể càng thêm nóng. Mùa hè, nên hạn chế ăn những loại thực phẩm này để tránh gây nóng trong người, mụn nhọt. Ngoài ra, thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ cũng nên hạn chế trong mùa hè. Những loại thực phẩm này làm tăng nhiệt trong cơ thể, gây ra tình trạng tích tụ nhiệt và làm cho cơ thể khó thải độc.

Đồ quá ngọt, quá mặn cũng có thể gây hại cho cơ thể trong mùa hè. Ăn đồ ngọt có thể gây hưng phấn tạm thời nhưng sau đó có thể gây ra cảm giác thiếu năng lượng. Đồ ngọt còn là nguyên nhân hàng đầu gây ra các tình trạng như tăng đường huyết, tăng cường tích tụ mỡ và tăng giữ nước trong cơ thể. Rượu bia cũng là thức uống không nên lạm dụng trong mùa hè. Rượu bia có tính chất chung là dễ sinh thấp nhiệt, có thể gây hại cho cơ thể khi thời tiết nóng bức.

Thực phẩm có tính lạnh như kem lạnh, đá lạnh cũng nên hạn chế. Thực phẩm có tính lạnh nếu ăn với lượng hợp lý có thể giải quyết phần nào phần nhiệt ở bên ngoài, nhưng nếu sử dụng quá nhiều sẽ làm tổn hại đến dương khí của cơ thể. Các loại trà và cà phê, trái cây khô cũng nên hạn chế trong mùa hè. Caffein và đường trong thức uống này có thể gây mất nước trong cơ thể. Trái cây khô tốt cho sức khỏe và bổ dưỡng nhưng cũng có thể gây nóng, sinh nhiệt trong cơ thể.

Tiêu thụ quá nhiều protein cũng có thể không tốt cho sức khỏe trong mùa hè. Ăn quá nhiều thịt cũng có thể không tốt cho sức khỏe, bởi thời gian để cơ thể tiêu hoá protein nhiều hơn các chất khác. Vì vậy, việc cân bằng và lựa chọn thực phẩm phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe trong mùa hè.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo rằng, trong mùa hè, nên ưu tiên các loại thực phẩm có tính mát, nhiều nước và giàu vitamin, khoáng chất. Các loại rau củ quả như dưa hấu, dưa chuột, bí đao, cà chua, rau má, rau diếp cá và các loại trái cây như cam, quýt, dứa, thanh long, bơ rất tốt cho mùa hè. Bên cạnh đó, các loại thực phẩm như sữa chua, các món chè đậu, chè bưởi, nước dừa, và các loại đậu cũng giúp thanh nhiệt và cung cấp năng lượng.

Cà chua rất giàu vitamin C và có hàm lượng nước cao, có lợi cho sức khỏe trong mùa hè. Dưa hấu chứa nhiều chất dinh dưỡng và cũng rất nhiều nước. Nước chanh không chỉ cung cấp nước và chứa nhiều vitamin C, giúp bảo vệ các tế bào khỏi quá trình oxy hóa.

Tóm lại, lựa chọn thực phẩm phù hợp với thời tiết có thể giúp tăng cường sức khỏe trong mùa hè. Hạn chế các loại thực phẩm cay nóng, chiên rán, quá ngọt, quá mặn, rượu bia, thực phẩm có tính lạnh, trà và cà phê, trái cây khô và tiêu thụ quá nhiều protein. Thay vào đó, nên ưu tiên các loại thực phẩm có tính mát, nhiều nước và giàu vitamin, khoáng chất.