Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã bác bỏ lệnh chặn của thẩm phán liên bang, cho phép chính quyền Tổng thống Donald Trump tiếp tục nỗ lực giải thể Bộ Giáo dục Mỹ. Quyết định này được đưa ra vào ngày 14/7 sau một cuộc bỏ phiếu của 9 thẩm phán Tòa án Tối cao, trong đó 3 người theo khuynh hướng tự do không ủng hộ động thái này.

Vào tháng 3, ông Trump đã ký sắc lệnh nhằm giải thể Bộ Giáo dục, với lập luận rằng cơ quan này đã bị những người theo chủ nghĩa tự do ‘chiếm dụng’ và không cải thiện được chất lượng học tập của quốc gia. Kể từ đó, chính quyền liên bang đã sa thải hàng loạt nhân sự, dẫn đến các động thái pháp lý từ phía nguyên đơn. Họ cho rằng tình trạng sa thải hàng loạt khiến Bộ Giáo dục Mỹ không thể thực hiện các trách nhiệm đang được quốc hội giao phó, như hỗ trợ giáo dục đặc biệt và phân bổ hỗ trợ tài chính.

Thẩm phán Myong Joun ở Massachusetts đã chặn nỗ lực của Tổng thống Trump vào cuối tháng 5, yêu cầu Bộ Giáo dục tuyển dụng lại gần 1.400 người. Tuy nhiên, chính quyền Trump đã kháng cáo lên Tòa Phúc thẩm liên bang tại Boston nhưng bất thành, khiến Bộ Tư pháp Mỹ kháng cáo lên Tòa án Tối cao.

Thẩm phán theo khuynh hướng tự do Sonia Sotomayor cho rằng các đồng nghiệp bảo thủ đã ra quyết định ‘không thể biện minh’, khi cho phép ông Trump tiếp tục xóa bỏ một cơ quan mà theo quy định chỉ có quốc hội mới được phép giải thể.

Bộ trưởng Giáo dục Mỹ Linda McMahon mô tả động thái của Tòa án Tối cao là ‘thắng lợi lớn cho các sinh viên và gia đình’. ‘Chúng tôi sẽ tiếp tục cắt giảm nhân sự để thúc đẩy hiệu quả và trách nhiệm, đảm bảo các nguồn lực được phân bổ đến những nơi quan trọng nhất là học sinh, phụ huynh và giáo viên’, bà nói.

Tuy nhiên, nhóm pháp lý theo khuynh hướng tự do Democracy Forward, đại diện cho các học khu và công đoàn giáo viên, cho biết quyết định của Tòa án Tối cao đã ‘giáng đòn nặng nề vào cam kết của Mỹ về nền giáo dục công cho toàn bộ trẻ em’. ‘Chúng tôi sẽ theo đuổi mọi lựa chọn pháp lý khi vụ kiện tiếp tục được xét xử, để đảm bảo rằng tất cả trẻ em ở đất nước này đều được tiếp cận nền giáo dục công mà các em xứng đáng được hưởng’, bà Skye Perryman, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của tổ chức, tuyên bố.

Bộ Giáo dục Mỹ thành lập năm 1979 theo luật do quốc hội thông qua, chịu trách nhiệm giám sát khoảng 100.000 trường công lập và 34.000 trường tư thục tại Mỹ dù 85% ngân sách cho trường công lập do chính quyền bang và địa phương đóng góp.

Vào chiều ngày 19/7, một tai nạn hàng hải nghiêm trọng đã xảy ra trên Vịnh Hạ Long, dẫn đến việc 35 người tử vong, trong đó có 6 học sinh đến từ Hà Nội. Các em nhỏ này cư trú tại các địa phương của Hà Nội gồm xã Thường Tín, Hồng Vân, Đại Thanh và phường Hoàng Liệt. Thông tin từ Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cho biết, các học sinh này có độ tuổi từ năm 2020 đến 2012, chuẩn bị lên lớp 8.

Đặc biệt, một gia đình ở phường Hoàng Liệt cũng gặp nạn trong vụ việc này. Một học sinh sinh năm 2015 hiện đang được điều trị tích cực tại bệnh viện sau khi bố, mẹ và em gái đã qua đời. Đây là một tổn thất lớn đối với gia đình và cộng đồng.

Chiều ngày 19/7, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã đến thăm hỏi, động viên và chia sẻ với người thân của các em. Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, đã bày tỏ sự chia buồn sâu sắc với gia đình các nạn nhân và nhấn mạnh rằng đây là một mất mát lớn không chỉ đối với gia đình các học sinh mà còn là nỗi đau chung của ngành giáo dục Hà Nội. Ông mong muốn chính quyền địa phương và các nhà trường tiếp tục hỗ trợ các gia đình học sinh vượt qua thời điểm khó khăn này.

Trước đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã gửi lời chia buồn sâu sắc và thăm hỏi tới các gia đình có người bị thương vong, đặc biệt là các học sinh và trẻ nhỏ. Bộ đã đề nghị Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh và các sở giáo dục địa phương có người bị nạn phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng để triển khai kịp thời các biện pháp cứu hộ, cứu nạn và tổ chức thăm hỏi, hỗ trợ, động viên các gia đình có người bị thương vong.

Luật Nhà giáo – một đạo luật quan trọng dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, sẽ đánh dấu một bước ngoặt lớn trong việc nâng cao地位 và quyền lợi của nhà giáo. Một trong những điểm mới nổi bật của luật này là việc bỏ chia hạng nhà giáo, thay vào đó, chức danh nhà giáo sẽ được xác định dựa trên yêu cầu của hoạt động nghề nghiệp trong từng cấp học và trình độ đào tạo. Điều này được kỳ vọng sẽ chấm dứt những bất cập và bất công trong việc trả lương cho nhà giáo hiện nay.

Khi Luật Nhà giáo có hiệu lực, giáo viên sẽ không còn được chia thành các hạng I, II, III như hiện nay. Thay vào đó, lương của nhà giáo sẽ được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến sẽ tham mưu Chính phủ xếp lại bảng lương của một số chức danh nhà giáo, bao gồm giáo viên mầm non, phổ thông, dự bị đại học, và giáo viên giáo dục nghề nghiệp hạng IV. Mục đích là để bảo đảm tính thống nhất về bảng lương áp dụng với các chức danh nghề nghiệp viên chức nhà giáo và viên chức các ngành, lĩnh vực khác.

Dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo cũng đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng. Theo đó, hệ số lương đặc thù đối với nhà giáo sẽ được áp dụng với mức từ 1,1 đến 1,6 tùy theo cấp học và trình độ đào tạo. Điều này sẽ giúp bảo đảm mức sống của nhà giáo, giúp họ an tâm công tác và cống hiến cho sự nghiệp giáo dục.

Bên cạnh đó, Luật Nhà giáo cũng quy định các chính sách ưu đãi và phụ cấp đặc thù khác cho nhà giáo. Chính sách thu hút và trọng dụng nhà giáo sẽ bao gồm ưu tiên trong tuyển dụng, tiếp nhận, tiền lương, phụ cấp, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, bổ nhiệm, điều kiện làm việc, trang thiết bị làm việc, và phúc lợi.

Việc xếp lương theo cấp học và trình độ đào tạo sẽ giúp đảm bảo công bằng và hợp lý trong việc trả lương cho nhà giáo. Giáo viên có trình độ đào tạo cao hơn sẽ được hưởng lương cao hơn, và giáo viên có hiệu quả công việc cao hơn sẽ được thưởng cao hơn.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính hiệu quả của các chính sách mới, cần phải đi kèm với trách nhiệm và cấm tuyệt đối dạy thêm tiêu cực, dạy thêm trái phép. Chỉ khi có sự kết hợp giữa nâng cao地位 và quyền lợi của nhà giáo với trách nhiệm và kỷ luật nghiêm khắc, chúng ta mới có thể trả lại sự tôn nghiêm, uy tín và vị thế của nhà giáo.

Nhìn chung, Luật Nhà giáo và các chính sách kèm theo sẽ là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao地位 và quyền lợi của nhà giáo, đồng thời góp phần cải thiện chất lượng giáo dục và đào tạo ở Việt Nam. Luật Nhà giáo sẽ là một cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền lợi và lợi ích của nhà giáo, cũng như nâng cao chất lượng giáo dục.