Mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản hiện đang đứng trước những thách thức lớn chưa từng có. Chính sách của Washington cùng với sự quyết đoán ngày càng tăng của Bắc Kinh đã tạo ra áp lực đáng kể lên Tokyo. Gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thông báo áp thuế 25% lên tất cả hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ từ ngày 1 tháng 8 tới. Quyết định này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ tại Tokyo.
Itsunori Onodera, thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, đã thẳng thắn tuyên bố rằng nội dung của lá thư là “hoàn toàn không thể chấp nhận được” và bày tỏ sự “vô cùng phẫn nộ”. Không chỉ dừng lại ở thương mại, Nhật Bản còn phải đối mặt với sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trung Quốc đã điều động hai tàu sân bay mới đến Tây Thái Bình Dương, đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và lần đầu tiên vượt qua “chuỗi đảo thứ hai” – tuyến phòng thủ quan trọng nối Nhật Bản với đảo Guam của Mỹ.
Nhật Bản đã phải chính thức lên tiếng phản đối và cho phép quân đội bắn hạ thiết bị bay không người lái Trung Quốc nếu xâm phạm không phận. Cùng với đó, Mỹ cũng yêu cầu Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP, thậm chí sau đó là 5%, trong khi Nhật Bản hiện chỉ chi khoảng 1,6%. Yêu cầu này đã gây báo động ở Tokyo và được xem là khó có thể biến mất.
Trong bối cảnh đó, Nhật Bản đang nỗ lực xây dựng quan hệ với các nước bạn bè như Australia, Ấn Độ, Philippines và Hàn Quốc, đồng thời tăng cường đầu tư vào công nghệ mới nổi, khả năng phục hồi mạng và an ninh vũ trụ. Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đang đối mặt với cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 20 tháng 7 trong bối cảnh sự không hài lòng của người dân về lạm phát và thất nghiệp gia tăng.
Các cuộc thăm dò dự đoán đảng LDP của ông sẽ mất thế đa số tại Thượng viện, có thể đẩy nước này vào một cuộc khủng hoảng điều hành kéo dài. Nhật Bản đang ở thời điểm quan trọng, và các quyết định sắp tới sẽ ảnh hưởng lớn đến tương lai của mối quan hệ đồng minh Mỹ – Nhật và vai trò của Nhật Bản trong khu vực.
Động thái của Trung Quốc trong việc tăng cường hiện diện quân sự ở khu vực đã đặt Nhật Bản vào tình thế phải xem xét lại chiến lược an ninh của mình. Trong khi đó, chính phủ Nhật Bản đang phải cân nhắc các bước đi tiếp theo để duy trì ổn định trong khu vực.
Nhật Bản hy vọng rằng thông qua việc tăng cường hợp tác với các nước láng giềng và nâng cao năng lực quốc phòng, nước này có thể đối phó hiệu quả với những thách thức an ninh đang gia tăng. Song song với đó, Tokyo cũng đang tích cực tham gia vào các cuộc đàm phán với Washington để tìm ra giải pháp cho các vấn đề tồn tại giữa hai nước.
Cuối cùng, tương lai của mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản vẫn còn nhiều bất ổn. Trong bối cảnh tình hình khu vực đang thay đổi nhanh chóng, cả hai nước sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức và cơ hội mới.
