Hà Tĩnh đang lên kế hoạch thành lập Khu thương mại tự do Vũng Áng với mục tiêu thu hút đầu tư quốc tế thông qua các cơ chế vượt trội. Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đã giao Sở Tài chính chủ trì xây dựng đề án thành lập Khu thương mại tự do (Free Trade Zone – FTZ) tại Vũng Áng. Dự án này đang được hoàn thiện với sự phối hợp của Ban Quản lý Khu kinh tế và các đơn vị tư vấn chiến lược, dự kiến trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy trước ngày 10/8/2025.
FTZ Vũng Áng được thiết kế như một “không gian thể chế đặc biệt”, áp dụng hàng loạt cơ chế ưu đãi vượt trội về thuế quan, hải quan, đầu tư, tài chính, lao động và đất đai. Đây là mô hình thử nghiệm phương thức “chính quyền phục vụ – doanh nghiệp dẫn dắt”, nhằm tạo ra môi trường đầu tư minh bạch, hiệu quả, linh hoạt và tích hợp quốc tế. Khu thương mại tự do Vũng Áng sẽ tập trung thu hút các doanh nghiệp sản xuất định hướng xuất khẩu, doanh nghiệp logistics xuyên biên giới, tập đoàn thương mại điện tử quốc tế, trung tâm kho ngoại quan, công nghiệp hỗ trợ và doanh nghiệp công nghệ cao.
Để đạt mục tiêu này, Hà Tĩnh xem xét áp dụng một số cơ chế mới trong FTZ, bao gồm miễn thuế nhập khẩu và xuất khẩu đối với hàng hóa lưu thông trong khu vực; tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc tuyển dụng và sử dụng lao động nước ngoài; cho phép nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 100% vốn; triển khai thủ tục đầu tư, xây dựng, hải quan qua hệ thống điện tử tích hợp “một cửa số hóa”. Tỉnh Hà Tĩnh cũng đang đánh giá lại toàn bộ hệ thống chính sách ưu đãi đầu tư hiện hành, với mục tiêu chuyển từ phương thức thu hút đầu tư bằng miễn – giảm thuế sang cách tiếp cận mới: cạnh tranh bằng chất lượng thể chế và hiệu quả quản trị nhà nước.
Về vị trí địa lý, Vũng Áng giữ vai trò chiến lược trong hành lang kinh tế Đông – Tây, là điểm tiếp nhận và trung chuyển hàng hóa quan trọng cho miền Trung Việt Nam, Lào và Đông Bắc Thái Lan. Hệ thống cảng nước sâu Sơn Dương – Vũng Áng có khả năng tiếp nhận tàu trên 50.000 DWT và đang được quy hoạch phát triển thành trung tâm trung chuyển quốc tế. Khu kinh tế Vũng Áng có không gian quy hoạch rộng hơn 22.000 ha với đầy đủ hệ thống hạ tầng điện, nước, đường bộ, đường sắt và logistics.
Các chuyên gia nhận định rằng nếu được trao quyền về thể chế, FTZ Vũng Áng có tiềm năng phát triển thành trung tâm logistics quốc tế phục vụ cho toàn khu vực Đông Dương. Để hiện thực hóa mục tiêu này, yếu tố quyết định là thể chế điều kiện cần và tinh thần dám làm điều kiện đủ.
