Luật An toàn thực phẩm đã được ban hành và triển khai trong hơn 15 năm qua, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra hành lang pháp lý để quản lý và kiểm soát chất lượng thực phẩm tại Việt Nam. Tuy nhiên, hệ thống quản lý an toàn thực phẩm hiện nay vẫn còn nhiều thách thức và bất cập cần được giải quyết. Một trong những vấn đề nổi bật là sự chồng chéo trong phân công và phân cấp giữa các cơ quan quản lý như Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công Thương. Sự chồng chéo này đã gây ra khó khăn trong việc phối hợp và xử lý vi phạm, làm giảm hiệu quả của công tác quản lý an toàn thực phẩm.
Bộ máy tổ chức quản lý an toàn thực phẩm tại địa phương còn thiếu đồng bộ và cồng kềnh. Thêm vào đó, nguồn lực con người và kinh phí lại hạn chế, dẫn đến công tác thanh tra, kiểm tra chỉ mang tính hình thức. Điều này làm giảm hiệu quả của việc kiểm soát chất lượng thực phẩm lưu hành trên thị trường. Hậu quả là, một lượng lớn thực phẩm không đảm bảo chất lượng vẫn có thể len lỏi vào thị trường tiêu thụ, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng.
Một điểm yếu lớn khác trong công tác quản lý an toàn thực phẩm hiện nay là việc thiếu chú trọng vào công tác hậu kiểm. Các doanh nghiệp sau khi tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm gần như không bị kiểm tra thường xuyên. Điều này tạo cơ hội cho các sản phẩm thực phẩm kém chất lượng và giả mạo giấy tờ len lỏi vào thị trường. Không chỉ vậy, quảng cáo thổi phồng công dụng của sản phẩm thực phẩm chức năng hoặc thực phẩm bổ sung cũng gây hiểu lầm nghiêm trọng cho người tiêu dùng, ảnh hưởng đến quyền lợi và sức khỏe của họ.
Trước những bất cập này, Bộ Y tế đang tích cực xây dựng dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) với nhiều điểm mới nhằm tăng cường hiệu quả quản lý. Dự thảo đề xuất tăng cường hậu kiểm, minh bạch hóa trách nhiệm trong toàn chuỗi sản xuất – kinh doanh thực phẩm. Đồng thời, dự thảo cũng bổ sung các hành vi bị cấm trong quảng cáo thực phẩm trên nền tảng trực tuyến, nhằm ngăn chặn những quảng cáo sai sự thật và bảo vệ người tiêu dùng.
Dự thảo cũng đề xuất tăng mức phạt đối với các hành vi vi phạm, lên tới 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức. Việc tăng mức phạt này nhằm mục đích răn đe và ngăn chặn các hành vi vi phạm về an toàn thực phẩm, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.
Mục tiêu của việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm lần này là tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, cải cách thủ tục hành chính, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo an toàn sức khỏe cộng đồng trong bối cảnh thị trường thực phẩm ngày càng phức tạp. Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về an toàn thực phẩm sẽ góp phần xây dựng một môi trường tiêu dùng an toàn và lành mạnh cho người dân Việt Nam.
